tag:blogger.com,1999:blog-23996347312913337892024-03-26T07:15:18.599-07:00beyond trees and tigersUnknownnoreply@blogger.comBlogger77125tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-64370518475559036022024-02-19T03:22:00.000-08:002024-02-19T03:22:48.479-08:00माणूस आणि वन्य प्राण्यांमधील संबंध - आंबोली दोडामार्ग संवर्धन राखीव क्षेत्रातील अनुभव<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQHIi6k9Ww2_1ERVTcCntwRTsjBDIUnMyMSYdc69Q-PzycUka_MXOQOGzJJ7ZrtW8WjEgY5dl-YFaofLCFc-RgEEkw0UudJYXc-o-GWroq-BK9pXGhbzmvrPkEwoRQY6Ygi_5g9BgbbnlXiCu22JoQk4CqO1HR0W8z7__Twl_mZK8wEoPvwOiH0GWcsXM/s1842/Screenshot%202024-02-19%20at%204.48.06%E2%80%AFPM.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1842" data-original-width="1390" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQHIi6k9Ww2_1ERVTcCntwRTsjBDIUnMyMSYdc69Q-PzycUka_MXOQOGzJJ7ZrtW8WjEgY5dl-YFaofLCFc-RgEEkw0UudJYXc-o-GWroq-BK9pXGhbzmvrPkEwoRQY6Ygi_5g9BgbbnlXiCu22JoQk4CqO1HR0W8z7__Twl_mZK8wEoPvwOiH0GWcsXM/s16000/Screenshot%202024-02-19%20at%204.48.06%E2%80%AFPM.png" /></a></div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0k7TMAPK3Ome0KvdoMDpoQUS9G-_q4yGVinFQmHYw9r3nzSwKaWRTz6_FQplvKthWigZd23vX4BfaviMuYxyNcqAR5lHFqCwmX_keeMO5Tv8n6GYmNMddCji8XWPNxeUqQN0WR3Q3wv2C0ovCk2R5f3Yml_n1bhMPmgWW4QC8_nrW2dZ9ZrvUt2dz6AM/s2684/Screenshot%202024-02-19%20at%204.24.51%E2%80%AFPM.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1782" data-original-width="2684" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0k7TMAPK3Ome0KvdoMDpoQUS9G-_q4yGVinFQmHYw9r3nzSwKaWRTz6_FQplvKthWigZd23vX4BfaviMuYxyNcqAR5lHFqCwmX_keeMO5Tv8n6GYmNMddCji8XWPNxeUqQN0WR3Q3wv2C0ovCk2R5f3Yml_n1bhMPmgWW4QC8_nrW2dZ9ZrvUt2dz6AM/s16000/Screenshot%202024-02-19%20at%204.24.51%E2%80%AFPM.png" /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-2bKG5x5Z6kC-224uF0z-wIrHpQI1gEacxXdRW5dlxA8UB6l2nfVxQHw4WTflYs8HWXydGx4l8WGcDozcOh3eqa_wpJ809RTACpyNewWEDLTrjY7goH6DMD8EFI620jG-MoJJ2k255KagISq127rIuWowfwT6rVRleWy_SsyEElOY4sH_Q6kEFTJu9_A/s2684/Screenshot%202024-02-19%20at%204.25.11%E2%80%AFPM.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1778" data-original-width="2684" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-2bKG5x5Z6kC-224uF0z-wIrHpQI1gEacxXdRW5dlxA8UB6l2nfVxQHw4WTflYs8HWXydGx4l8WGcDozcOh3eqa_wpJ809RTACpyNewWEDLTrjY7goH6DMD8EFI620jG-MoJJ2k255KagISq127rIuWowfwT6rVRleWy_SsyEElOY4sH_Q6kEFTJu9_A/s16000/Screenshot%202024-02-19%20at%204.25.11%E2%80%AFPM.png" /></a><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiX-CjrxVwIjE-Qe-JN0pz2KDYSd9pAPM-j8CH31M59YFBjgqw1Xr6llJqstE_9W359afn8IHilRV6GKF2C-3vTDAR8yNcn7jBZmB4ab_LkIBqsCDpGXq0pOsPy9jQhUGecQKI4YsmSVKlwCyJEZK0OecbzLqsIdL01wGP4aMoE1wkjwc8pA6EgmVkb0B0/s2698/Screenshot%202024-02-19%20at%204.25.24%E2%80%AFPM.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1798" data-original-width="2698" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiX-CjrxVwIjE-Qe-JN0pz2KDYSd9pAPM-j8CH31M59YFBjgqw1Xr6llJqstE_9W359afn8IHilRV6GKF2C-3vTDAR8yNcn7jBZmB4ab_LkIBqsCDpGXq0pOsPy9jQhUGecQKI4YsmSVKlwCyJEZK0OecbzLqsIdL01wGP4aMoE1wkjwc8pA6EgmVkb0B0/s16000/Screenshot%202024-02-19%20at%204.25.24%E2%80%AFPM.png" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6pDzihvrKH2sj0TmgliqA2RkAoRRUo2fVt8WKrYckB-Q_xXUKQw-VLrFB7OiX3uQ4-73MtRFH1t0pUd6I89uCaJceL5bGRFLCDUkcjhLG58tQPd2CJaIKAfSFWKTQvB36J9dG9LFTcPJfPdQkb2cH9GbNGJFoN-l5tvv8gyAs8ig07aKUH4XCXTad2ew/s1794/Screenshot%202024-02-19%20at%204.25.40%E2%80%AFPM.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1794" data-original-width="1364" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6pDzihvrKH2sj0TmgliqA2RkAoRRUo2fVt8WKrYckB-Q_xXUKQw-VLrFB7OiX3uQ4-73MtRFH1t0pUd6I89uCaJceL5bGRFLCDUkcjhLG58tQPd2CJaIKAfSFWKTQvB36J9dG9LFTcPJfPdQkb2cH9GbNGJFoN-l5tvv8gyAs8ig07aKUH4XCXTad2ew/s16000/Screenshot%202024-02-19%20at%204.25.40%E2%80%AFPM.png" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><p></p>Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-55477816460930558442023-12-06T23:16:00.000-08:002023-12-06T23:16:15.677-08:00उपऱ्या प्रजातींचे मूक आव्हान<div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif;">अधिवासातील साधनसंपत्तीचा अनिर्बंध, बेकायदा वापर, वन्यजीवांची तस्करी, शिकार, संरक्षित क्षेत्रातील जमिनीचा वनेतर कारणांसाठी वापर इत्यादी वन्यजीव संरक्षण, संवर्धनाच्या आड येणारी विविध आव्हाने, समस्या बहुतेक सर्वांना ठाऊक असतात. काही अप्रत्यक्ष आव्हानांची मात्र आपल्याला सुतरामही कल्पना नसते. ‘महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा</span><span lang="EN-US" style="font-family: Kokila, sans-serif;">’</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif;">च्या प्रस्तुत अंकात अशा एका समस्येचा समावेश करण्याची संधी मिळाली.</span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-size: medium;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5f_J4FKuakwOqPKWTlEX8eK9m5m4nfGTfOrlg5yRCQrGclTfWQMDyCgISco1IxIf87BPeEL3DYg7Fj74cG-xZX9Om9L8hk6qmwFLwMvmPfSINd2SQXLHcVAoP7E88zNHugrrZQy_iHABtjen3Z4JLOo_JRwXaPKRUoIHNGEjE5VOGKUyg7aE4SNG-jis/s1740/8_PAU134_July2018_AM_InvasiveLantana.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1548" data-original-width="1740" height="178" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj5f_J4FKuakwOqPKWTlEX8eK9m5m4nfGTfOrlg5yRCQrGclTfWQMDyCgISco1IxIf87BPeEL3DYg7Fj74cG-xZX9Om9L8hk6qmwFLwMvmPfSINd2SQXLHcVAoP7E88zNHugrrZQy_iHABtjen3Z4JLOo_JRwXaPKRUoIHNGEjE5VOGKUyg7aE4SNG-jis/w200-h178/8_PAU134_July2018_AM_InvasiveLantana.jpg" width="200" /></a></div></span></div><span style="font-size: medium;"><div style="text-align: justify;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय अशा दोन्ही पातळ्यांवर परक्या</span><span lang="EN-US" style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> (alien)</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> आक्रमक</span><span lang="EN-US" style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> (invasive)</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> वनस्पतींच्या व्याप्तीचे अभ्यास अहवाल योगायोगाने लागोपाठ प्रकाशित झाले. या बातम्यांनी सजीवांच्या उपऱ्या किंवा परकीय प्रजातींच्या वन्य अधिवासातील आक्रमणाची समस्या अधोरेखित केली आहे. उपऱ्या प्रजातींच्या आक्रमणाची समस्या वार्तापत्राच्या वाचकांसमोर सविस्तर मांडण्याच्या हेतुने या दोन्ही बातम्यांचा अंकात समावेश करण्याचा निर्णय घेतला.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">स्थानिक प्रदेशात उत्क्रांत झालेल्या वनस्पती किंवा प्राण्यांच्या प्रजाती या त्या त्या प्रदेशातील जैविक, अजैविक घटकांशी जुळवून घेत उत्क्रांत झालेल्या असतात. या उलट बाहेरून एखाद्या प्रदेशात आलेल्या प्रजाती त्या प्रदेशातील परिसंस्था, अधिवास आणि त्यातील अन्नसाखळ्यांमध्ये उपऱ्या किंवा परकीय ठरतात. अशा अनेक प्रजाती जगभरात पसरलेल्या आहेत.</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">या प्रसाराला प्रामुख्याने मानवी हस्तक्षेप कारणीभूत आहे. हस्तक्षेपाची कारणे वेगवेगळी आहेत, प्रजातींचा एका प्रदेशातून दुसऱ्या प्रदेशात झालेला प्रवास माणसाच्या कळतनकळत झालेला आहे. परंतु, जसजसे जग जवळ आले तसतशी परक्या प्रजातींच्या आक्रमणाच्या समस्येची व्याप्ती व गांभीर्य वाढत गेले आहे.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">उपऱ्या प्रजातींमुळे एखाद्या ठिकाणची स्थानिक जैवविविधता नाहीशी होते, स्थानिक भक्ष्य, भक्षक नाहीसे झाल्यामुळे अन्नसाखळ्या मोडतात, अधिवासाचा ऱ्हास होतो. साहजिकच त्या अधिवासातील वन्यजीवन कोलमडते. सर्व प्रकारच्या परिसंस्था, अधिवासांमध्ये हा ऱ्हास कमीजास्त वेगाने मात्र सातत्याने होत आहे. म्हणून या समस्येला मूक आव्हान असे म्हटले आहे.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">या दुष्परिणामांना सर्वाधिक कारणीभूत ठरलेली वनस्पती म्हणून राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय अशा दोन्ही पातळ्यांवरील अभ्यासांमध्ये</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> </span><i style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">लँटाना कमारा</i><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">हिचे नाव समोर आले आहे. हा निश्चितच योगायोग नाही.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">लँटाना ही वनस्पती आपणा सर्वांच्या किमान पाहण्यात आलेली असावी. शास्रीय नावावरून बोध होईलच असे नव्हे म्हणून – मराठी भाषेत ही वनस्पती घाणेरी किंवा टणटणी म्हणून ओळखली जाते. वास्तविक, पर्यावरणशास्त्रज्ञ, वनस्पतीशास्त्रज्ञ यांची एक विचारधारा सांगते की उपऱ्या प्रजातींना स्थानिक नावे देऊ नयेत. तसे केल्यास त्या स्थानिकच असल्याचा आभास निर्माण होतो व जनमानसात गैरसमज रूजतो. असे गैरसमज एकदा पसरले की दूर करणे अवघड होते.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">दक्षिण अमेरिकेतील स्थानिक असलेल्या लँटानाचा जगात इतरत्र प्रसार १६९० च्या सुमारास सुरू झाला. आजघडीला अंटार्क्टिका वगळता सर्व खंडांमध्ये तिने मूळ रोवले आहे. तिच्या रंगीबेरंगी फुलांना असलेल्या सौंदर्यमूल्यासाठी</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;"> </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">साधारण १८०७ पासून पुढे ब्रिटिशांनी लँटाना भारतात आणल्याची नोंद एका अभ्यासात आहे.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; text-indent: 36pt;">भारतात वाघांच्या अधिवासात म्हणजे जवळपास सर्वच राज्यांमध्ये लँटानाचा प्रसार झाला आहे. त्यामुळे हे अधिवास धोक्यात आले आहेत. लँटानाच्या आक्रमणात तृणभक्षी प्राण्यांच्या खाद्याची विविधता आणि उपलब्धता कमी झाली आहे. तृणभक्षी प्राण्यांची संख्या घटल्यास त्यांच्या भक्षक प्राण्यांना - ज्यामध्ये वाघाचाही समावेश आहे – पुरेसे खाद्य उपलब्ध होणार नाही. परिणामी, त्यांचीही संख्या कमी होणार. </span></div></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: large; text-align: justify;">या बाबींकडे लक्ष वेधणारे शोधनिबंध, अभ्यास अहवाल अलिकडच्या काही वर्षांत सातत्याने प्रकाशित केले जात आहेत, प्रसारमाध्यमे त्यांची दखल घेऊ लागली आहेत, ही दिलासादायक बाब आहे. परंतु, इथे नमूद केले पाहिजे की या दोन्ही बातम्या इंग्रजी प्रसारमाध्यमांमधून घेतल्या आहेत. मराठी माध्यमांमध्ये त्या सहजासहजी तरी पाहण्यात आल्या नाहीत. परंतु, येत्या काळात मराठी माध्यमेही या आणि अशा मूक समस्यांची दखल घेतील, अशी अपेक्षा ठेवणे, इतकेच सध्या आपल्या हातात आहे.</span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: large; text-align: justify;"><br /></span></div><div style="text-align: left;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: large; text-align: justify;">- पूर्वप्रसिद्धी 'महारा</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: large; text-align: justify;">ष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र, खंड ४ अंक ४, क्र. १५ (ऑक्टोबर २०२३)'</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: medium;">संपूर्ण अंक (विनामूल्य) हवा असल्यास संपर्क - marathipaupdate@gmail.com</span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-82152696793245512962023-11-06T19:58:00.001-08:002023-11-06T20:00:05.766-08:00Revisiting Konkan diaries 04<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZvJMKqx6EoYTI0btXXJYydAJApWfOheC1qIfZfwRyMc1MoDW17b-3ZuyROmvk6xvwc6Gzm1vIMCBtCa2hwg5fUW-PjOGTy7HaBsgbTBtgS0AQbLp3obuJSj8RA5CwfakXFNg9sDP8LxV6_xOyWiYKuSrBetdlKPA3MpU392-Aysm4ib19jy018hpOjRc/s1741/Article%204%20page%201.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1741" data-original-width="1339" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiZvJMKqx6EoYTI0btXXJYydAJApWfOheC1qIfZfwRyMc1MoDW17b-3ZuyROmvk6xvwc6Gzm1vIMCBtCa2hwg5fUW-PjOGTy7HaBsgbTBtgS0AQbLp3obuJSj8RA5CwfakXFNg9sDP8LxV6_xOyWiYKuSrBetdlKPA3MpU392-Aysm4ib19jy018hpOjRc/s16000/Article%204%20page%201.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmrD4cY2gMYRmQldqAtL9Imy79_dX2-FnyXo6hAHXmkf_1GcE7l90DSUpVojTvUbCHmd-hEmlsCYzuZikWu0m9JJmTwKOBxLzzkxLdoMUwbWsFZEaI9d7vU1rNocW3j9j24ty_im3Nik-aQNFnjaHY5VGSeRsbVgCux2GRJDEhFHueQ9da61FBwov3EBQ/s1787/Article%204%20page%202.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1787" data-original-width="1360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmrD4cY2gMYRmQldqAtL9Imy79_dX2-FnyXo6hAHXmkf_1GcE7l90DSUpVojTvUbCHmd-hEmlsCYzuZikWu0m9JJmTwKOBxLzzkxLdoMUwbWsFZEaI9d7vU1rNocW3j9j24ty_im3Nik-aQNFnjaHY5VGSeRsbVgCux2GRJDEhFHueQ9da61FBwov3EBQ/s16000/Article%204%20page%202.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEii2eKWcxnqGFp4oXBgD2x6rvhEJsy7engiXkqnLzGMCikOhIN27NQQNk6W7MaZq2kjKAxuv9TUljieMb7UvMdrNQxS8tgkU3CNY85miK-5ZWEqHnHSKcRbtn6e7p60mt8COvN2fO_yI5J3Dvrfs6P-VlwkxB1F0v1JvVqJ720m5ADQRwFw8GlU9HtKqwM/s1768/Article%204%20page%203.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1768" data-original-width="1314" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEii2eKWcxnqGFp4oXBgD2x6rvhEJsy7engiXkqnLzGMCikOhIN27NQQNk6W7MaZq2kjKAxuv9TUljieMb7UvMdrNQxS8tgkU3CNY85miK-5ZWEqHnHSKcRbtn6e7p60mt8COvN2fO_yI5J3Dvrfs6P-VlwkxB1F0v1JvVqJ720m5ADQRwFw8GlU9HtKqwM/s16000/Article%204%20page%203.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2wq6HBE9oZhYyfYCb-rxopRXD2NXfjyTc0ngPxYLIZuYVPCJMXsYmvY8HEZijP_HLnlixnTd_UCz6L4Gln3HlNylVdIHKdee1LHT3u4Jjo18adKhO9nuKmNVoE5jbsuQ7W34cqiGEbS2KRnGcO2zSm6YeOwx6ecR88qUJhR2kZH5wzuRHSnnFwzbtfk4/s1803/Article%204%20page%204.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1803" data-original-width="1382" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2wq6HBE9oZhYyfYCb-rxopRXD2NXfjyTc0ngPxYLIZuYVPCJMXsYmvY8HEZijP_HLnlixnTd_UCz6L4Gln3HlNylVdIHKdee1LHT3u4Jjo18adKhO9nuKmNVoE5jbsuQ7W34cqiGEbS2KRnGcO2zSm6YeOwx6ecR88qUJhR2kZH5wzuRHSnnFwzbtfk4/s16000/Article%204%20page%204.jpg" /></a></div><br /> <p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-35027215421858597252023-10-18T21:51:00.002-07:002023-10-18T21:51:33.547-07:00Revisiting Konkan diaries 03<p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEge5lWBn2XQ-yUn1FYmNASCS-mrUO_NNJOfBou-VeqEqzAdEXb31grOLiyBbO4xish1zIjBlpUmW3hWvQR-9QLvE5pODQpIny6zYZgAspu88ZOkBmvESdI8R1LN6Cw-X6xb3RG_HPdG54iShOkqM1A19rTaVnzQsM4CxKvE3oYwZWPewGz2QrxEbJhRQ64/s1774/Article%203%20page%201.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1774" data-original-width="1394" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEge5lWBn2XQ-yUn1FYmNASCS-mrUO_NNJOfBou-VeqEqzAdEXb31grOLiyBbO4xish1zIjBlpUmW3hWvQR-9QLvE5pODQpIny6zYZgAspu88ZOkBmvESdI8R1LN6Cw-X6xb3RG_HPdG54iShOkqM1A19rTaVnzQsM4CxKvE3oYwZWPewGz2QrxEbJhRQ64/s16000/Article%203%20page%201.jpg" /></a></div><br /><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLEt-JWnf6P1mI2HOPFS-B8qPVAVeANku8aTfAIPS78eEP6N9aK0MPxEZCLT1vCzSDk2mL_9tO3r2YWDQW54L9OQa0Q0j3P3rqx2VkHODHLXRnQwLXSubds8rwVwz2MC-az7I-geUGt0SypEZYLI-rp6Jq9G9u2Y1t8rFEvV_DV83Q0piM57P1j4BLtoU/s1813/Article%203%20page%202.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1813" data-original-width="1339" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjLEt-JWnf6P1mI2HOPFS-B8qPVAVeANku8aTfAIPS78eEP6N9aK0MPxEZCLT1vCzSDk2mL_9tO3r2YWDQW54L9OQa0Q0j3P3rqx2VkHODHLXRnQwLXSubds8rwVwz2MC-az7I-geUGt0SypEZYLI-rp6Jq9G9u2Y1t8rFEvV_DV83Q0piM57P1j4BLtoU/s16000/Article%203%20page%202.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCo87rIF0tBlJkPsLamly0Fp1a8kjaz3XvZdqi3K0XqLjfqlkVK3Juui7Wi3Rfv5bjOdvkM0S4zWiMETSSnrIZyj-zrRSP2ryVK6V1bDHuFntzxuk03NIhPmgsGSusKC0kv2tTexH-OH7yP6SEAory6eAOUNGuQf0oRGz46yRrsyiF5Qfaf-TBzlYsBLU/s1779/Article%203%20page%203.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1779" data-original-width="1351" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCo87rIF0tBlJkPsLamly0Fp1a8kjaz3XvZdqi3K0XqLjfqlkVK3Juui7Wi3Rfv5bjOdvkM0S4zWiMETSSnrIZyj-zrRSP2ryVK6V1bDHuFntzxuk03NIhPmgsGSusKC0kv2tTexH-OH7yP6SEAory6eAOUNGuQf0oRGz46yRrsyiF5Qfaf-TBzlYsBLU/s16000/Article%203%20page%203.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJmocmj52FI_GeqC4e2QYL83293ZZ9MsYMv2v3FH8_IwGnCsH5EHl8V4k5_B0MOmPDc4DV8XBe4nL07ICtI_gOWwKcFGo8T6MXfdewANREIsj2U-xON8mtM3aaPhxinuv551OEn1hrzuj1KUwKkMd7aW3-CiqqogpP9hxJN7ETKEzxVWO0row9qjEIN3w/s1779/Article%203%20page%204.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1779" data-original-width="1349" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJmocmj52FI_GeqC4e2QYL83293ZZ9MsYMv2v3FH8_IwGnCsH5EHl8V4k5_B0MOmPDc4DV8XBe4nL07ICtI_gOWwKcFGo8T6MXfdewANREIsj2U-xON8mtM3aaPhxinuv551OEn1hrzuj1KUwKkMd7aW3-CiqqogpP9hxJN7ETKEzxVWO0row9qjEIN3w/s16000/Article%203%20page%204.jpg" /></a></div><br />Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-50265931743181532032023-09-14T23:33:00.003-07:002023-09-14T23:33:40.714-07:00Revisiting Konkan diaries...02<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQ343rsmZCh28wuK6G_Ap3NZpDAL9MV9zFBZs-PDybWYSkvG0NvKEFhqKWhrU-f1y8jsUuIQjZTFq3URMo3dyb0hA0XSh8EssjBgY_jbNDVTnlhW2XS0zurBlwqXEjYjWqI-qC831tpst-FlBGDJDe-ccUniB4OjzGnve4O9QEO4hA1f4cni7CO369Jhs/s1369/Article%202.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1096" data-original-width="1369" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjQ343rsmZCh28wuK6G_Ap3NZpDAL9MV9zFBZs-PDybWYSkvG0NvKEFhqKWhrU-f1y8jsUuIQjZTFq3URMo3dyb0hA0XSh8EssjBgY_jbNDVTnlhW2XS0zurBlwqXEjYjWqI-qC831tpst-FlBGDJDe-ccUniB4OjzGnve4O9QEO4hA1f4cni7CO369Jhs/s16000/Article%202.jpg" /></a></div><br /> <p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-16542206418158691932023-09-08T23:22:00.002-07:002023-09-08T23:26:51.418-07:00Urban biodiversity 01<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKPR_Snc2hjMwp3yaCUnTYVn6jwXkdi05GDvc3poLBdzEJ4gKjFphnrqEGd-SnsQN3GVHF3fVE8MuwkzT7Q4y5h5I8jbcMrX8DXLtj7bUWl3bERFWZdqu4fLMYJYAxT3h4_3PZeshvyLijVqwHn1ApiA-QtMbxApp242gb4CvLQ-RyLk_0s-EveTGFwYc/s1034/IMG-20230402-WA0001.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1034" data-original-width="788" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKPR_Snc2hjMwp3yaCUnTYVn6jwXkdi05GDvc3poLBdzEJ4gKjFphnrqEGd-SnsQN3GVHF3fVE8MuwkzT7Q4y5h5I8jbcMrX8DXLtj7bUWl3bERFWZdqu4fLMYJYAxT3h4_3PZeshvyLijVqwHn1ApiA-QtMbxApp242gb4CvLQ-RyLk_0s-EveTGFwYc/s16000/IMG-20230402-WA0001.jpg" /></a></div><br /> <p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-57252497933788852392023-09-07T23:01:00.000-07:002023-09-07T23:01:09.081-07:00Revisiting Konkan diaries... 01<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6jFXFZ1edfP9vxpqiB9T0Wd6EY_vzG3ekn06Ml6buGSAnpHRz6u__ayUBWih5eeZ6rWF20n470bQLR7Gd8uIpW4EeBLsH8dL9a1oX4H-Vtnia_FZlJ3MXzRywP1NNtXFv-W_EQj5uqKNyDUulVy9kq29HFKhSRiOsW6BFjqk69ZrEUqE5h_E-QyTLGaQ/s2647/Article%201.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1946" data-original-width="2647" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6jFXFZ1edfP9vxpqiB9T0Wd6EY_vzG3ekn06Ml6buGSAnpHRz6u__ayUBWih5eeZ6rWF20n470bQLR7Gd8uIpW4EeBLsH8dL9a1oX4H-Vtnia_FZlJ3MXzRywP1NNtXFv-W_EQj5uqKNyDUulVy9kq29HFKhSRiOsW6BFjqk69ZrEUqE5h_E-QyTLGaQ/s16000/Article%201.jpg" /></a></div><br /><p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-11292874119333688392023-09-04T01:20:00.001-07:002023-09-04T01:20:43.017-07:00कोकणातील सड्याविषयी...<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzIGtS6c5tuIMUbF-e3WxQS-TvPKTDA0OR84rmtwmAAhf4oEqN4ynrbrlpcE7saizmQoMDUOz5e6mcocfke4Ujxsca14IvYMyNQEOhlmY1I4m9hHtjHMbY4ICElVUhWz59-7Oi632Rhtp-3gFcYjJFFUZlRQPc0dE8Sk7XPouKUNtWPoBfuGZJYvnfSWs/s1594/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1594" data-original-width="1240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhzIGtS6c5tuIMUbF-e3WxQS-TvPKTDA0OR84rmtwmAAhf4oEqN4ynrbrlpcE7saizmQoMDUOz5e6mcocfke4Ujxsca14IvYMyNQEOhlmY1I4m9hHtjHMbY4ICElVUhWz59-7Oi632Rhtp-3gFcYjJFFUZlRQPc0dE8Sk7XPouKUNtWPoBfuGZJYvnfSWs/s16000/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-2.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmzpbY3YIypnuylfvLjCcVZb1uZ9nlo_zjVGZAxWJ_c1KOPLY3IUIalYgXKWQHuEvKhMQaSQFVkVMBksdk6U_dLglrh7-6O8jebc95PqMRskgK1FKoqlIBMfsUOB4s6ROizunrLFX6PSMpBg2SHUP6-0652u1G4DFc00tyCQotRku0Sa450LLW7pMZ78g/s1594/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1594" data-original-width="1240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmzpbY3YIypnuylfvLjCcVZb1uZ9nlo_zjVGZAxWJ_c1KOPLY3IUIalYgXKWQHuEvKhMQaSQFVkVMBksdk6U_dLglrh7-6O8jebc95PqMRskgK1FKoqlIBMfsUOB4s6ROizunrLFX6PSMpBg2SHUP6-0652u1G4DFc00tyCQotRku0Sa450LLW7pMZ78g/s16000/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-3.jpg" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQgqx6MPepQL7nnRLXnTtckmE2zCYSYHzg-R8jz0nZvkD1zYAV9na-1Gt-otfDg3OSQd2n_V0kP7XI2QelLL9Rvg5q3dm5yl_Jb2AWJGga8AS1-8T6eeJN5fQonUzbUgBzL3PS1ID6xUX7rQkUmkZuN_28QMwcC_9EmE9peFA80o7b3YeQXx3eGz9d3uk/s1594/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1594" data-original-width="1240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgQgqx6MPepQL7nnRLXnTtckmE2zCYSYHzg-R8jz0nZvkD1zYAV9na-1Gt-otfDg3OSQd2n_V0kP7XI2QelLL9Rvg5q3dm5yl_Jb2AWJGga8AS1-8T6eeJN5fQonUzbUgBzL3PS1ID6xUX7rQkUmkZuN_28QMwcC_9EmE9peFA80o7b3YeQXx3eGz9d3uk/s16000/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-4.jpg" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv0ENhkKbQyym9GKzGjmEbzKVNhnGqZ68_kBpwYTefwJhZywqKGo6BYBMXbseWBPTxe-U0hIqPpXRan1lHoYVzRbhFB53twLsur-y36UE6b-7KlMWIqhSYkNgOQjksUHfwPFYm95Aw-UE70TRjNbNWcXQViEF97LdLkaTwPW8RNeFx_jSwUVx8TaaFX18/s1594/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-5%20copy.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1594" data-original-width="1240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhv0ENhkKbQyym9GKzGjmEbzKVNhnGqZ68_kBpwYTefwJhZywqKGo6BYBMXbseWBPTxe-U0hIqPpXRan1lHoYVzRbhFB53twLsur-y36UE6b-7KlMWIqhSYkNgOQjksUHfwPFYm95Aw-UE70TRjNbNWcXQViEF97LdLkaTwPW8RNeFx_jSwUVx8TaaFX18/s16000/Konkan%20Plateaus%202019%20DIWALI-5%20copy.jpg" /></a></div> <p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-24214467228616569072023-08-16T22:35:00.000-07:002023-08-16T22:35:21.080-07:00संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानाचे अस्तित्व टिकेल का?<p></p><p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: helvetica;"><span lang="MR">महानगराजवळ असलेली संरक्षित क्षेत्र जगभरात
ठिकठिकाणी आहेत. त्यातील काही आपल्या देशातही आहेत. पैकी संजय गांधी राष्ट्रीय
उद्यान हे संरक्षित क्षेत्र आपल्या राज्यात दाट लोकवस्तीच्या मुंबई शहरात आहे</span><span style="mso-bidi-language: MR;">. </span><span lang="MR">मात्र</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">मुंबईची फुफ्फुसे वगैरे शाब्दिक टेंभा मिरवण्यापलीकडे आपल्याला त्याचे महत्त्व
कळलेले नाही. केवळ कायदेशीर तरतुदी आणि न्यायव्यवस्थेमुळे महानगराच्या मध्यात
असलेले हे संरक्षित क्षेत्र टिकून राहिले आहे</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">असे म्हटले तर ती अतिशयोक्ती ठरू नये. एरवी या जमिनीवर कायमच अनेकांचा डोळा
राहिला आहे.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: helvetica;"><span lang="MR">संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानातून</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">उद्यानालगत असलेल्या वन्य अधिवासातून विविध रेषीय प्रकल्प
प्रस्तावित आहेत. महाराष्ट्र राज्य रस्ते विकास महामंडळाच्या बोरिवली ठाणे जोड
मार्गासाठी दुपदरी बोगदा</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">बृहन्मुंबई
महानगरपालिकेच्या मुलुंड गोरेगाव जोड मार्गासाठी ९ किमीचा बोगदा संजय गांधी
राष्ट्रीय उद्यानातून प्रस्तावित आहे. उद्यानाबाहेरून मात्र तुंगारेश्वर आणि
उद्यानाला जोडणाऱ्या वन्य अधिवासातून मुंबई अहमदाबाद राष्ट्रीय महामार्गाचे
रुंदीकरण</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">घोडबंदर रस्त्याचे रुंदीकरण</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">मुंबई दिल्ली मालवाहतूक मार्ग प्रस्तावित आहे. हे प्रकल्प
अंमलबजावणीच्या विविध टप्प्यांत आहेत.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: helvetica;"><span lang="MR">मुंबई शहर</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">उपनगरे आणि अवतीभवतीच्या भागांना जोडण्यासाठी हे प्रकल्प असल्याचे सांगितले
जात आहे. वास्तविक हे भाग एकमेकांशी एकापेक्षा अधिक प्रकारे जोडलेले आहेत.
तरीदेखील प्रवासाचा वेळ वाचवण्याठी</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">व्यापाराला गती
देण्यासाठी हे प्रकल्प आवश्यकच आहेत</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">असे त्यांचे
समर्थन केले जात आहे. त्याही पुढे जाऊन प्रकल्प समर्थकांनी - त्यात काही
वनाधिकारीही आले - एखाद्या प्रकल्पामुळे नष्ट होईल इतके वन्यजीवन नाजूक नसते</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">असाही युक्तीवाद मांडला आहे.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: helvetica;"><span lang="MR">प्रकल्पाच्या पर्यावरणावर पडणाऱ्या प्रभावाचे मूल्यांकन
करण्यासाठी पर्यावरण संरक्षण कायद्यामध्ये पर्यावरणीय प्रभाव मूल्यांकन (</span><span style="mso-bidi-language: MR;">EIA</span><span lang="MR">) अधिसूचनेची तरतूद आहे. संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानातून
प्रस्तावित प्रकल्पांनाही</span><span style="mso-bidi-language: MR;"> EIA </span><span lang="MR">अधिसूचना लागू
होते. खेरीज</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">संरक्षित क्षेत्र
असल्यामुळे पर्यावरणीय मंजुरीसह वन्यजीव मंजुरीही घेणे गरजेचे आहे. किंबहुना</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">तसे असायला हवे. मात्र येनकेन पळवाटा काढून यातील काही
प्रकल्पांना तरी पर्यावरणीय प्रभाव मूल्यांकनातून सूट देण्यात आली आहे.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: helvetica;"><span lang="MR">प्रत्येक प्रकल्पाचा स्वतंत्रपणे विचार केला
असता त्यासाठी लागणारी जागा</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">त्याच्या
उभारणीच्या वेळी होणारे वेगवेगळ्या प्रकारचे प्रदूषण सुमारे १०० चौ. किमी
क्षेत्रावरील वन्य अधिवासासाठी अनेकांना फारसे गंभीर वाटणार नाही. मात्र</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">पाचसहा प्रकल्पांपैकी प्रत्येक प्रकल्प थोडी थोडी जागा
घेणार</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">प्रत्येकाच्या बांधकामावेळी
थोडेफार प्रदूषण होणार. हे रेषीय प्रकल्प जे बहुतेक रस्ते</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">महामार्ग आहेत ते कार्यान्वित झाल्यावर त्यातील
प्रत्येकावरून धूर ओकणारी</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">रोंरावत जाणारी
वाहने दररोज</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">काही शेकड्यांच्या संख्येने
जाणार आणि या सगळ्यांचा एकत्रित परिणाम अवघ्या १०० चौ. किमी क्षेत्रावरील वन्य
अधिवासावर होणार. तसेच</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">दाट लोकवस्तीने
वेढलेले हे राष्ट्रीय उद्यान परिसंस्था सेवा पुरवते. आर्थिक परिमाणातच सांगायचे
झाले तर त्या सेवा मिळवण्यासाठी काही लाख कोटी रुपये खर्च करावे लागतील. तरीदेखील</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">त्या सेवा नैसर्गिक परिसंस्थेतून विनामूल्य मिळतात तेवढ्या
परिणामकारकरित्या कृत्रिम उपायांद्वारे मिळवता येणार नाहीत</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">हे सर्व लक्षात घ्यायला हवे. तेव्हा</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">प्रस्तावित प्रकल्पांच्या पर्यावरणीय प्रभावाचे एकत्रित
मूल्यांकन करण्याच्या जाणकारांच्या सावधगिरीच्या सल्ल्याचे महत्त्व कळेल.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: helvetica;"><span lang="MR">अशा प्रकारचे एकत्रित मूल्यांकन आणि संबंधित
क्षेत्र अथवा प्रदेशाची वहन क्षमता (</span><span style="mso-bidi-language: MR;">carrying
capacity) </span><span lang="MR">लक्षात घेऊन प्रकल्पांना मंजुरी द्यावी किंवा नाकारावी</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">ही सूचना पर्यावरणशास्त्रातील तज्ञ</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">अभ्यासक गेली १५-१६ वर्षे मांडत आले आहेत. या सूचनेवर याही
खेपेला गांभीर्याने अंमलबजावणी झाली नाही तर संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानाचे
अस्तित्व येत्या काळात टिकेल का</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">असा प्रश्न
पडावा अशी ही परिस्थिती आहे.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><span style="font-family: helvetica;"><span style="mso-bidi-language: MR;">- </span><span lang="MR">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">खंड ४ अंक ३</span><span style="mso-bidi-language: MR;">, </span><span lang="MR">जुलै २०२३.</span><span style="mso-bidi-language: MR;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" style="text-align: justify;"><o:p><span style="font-family: helvetica;"> </span></o:p></p><br /><p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-71927366420402623722023-07-26T10:45:00.002-07:002023-07-26T10:45:49.902-07:00तंत्रज्ञान आणि संवर्धन<p><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;">तंत्रज्ञानातील प्रगतीमुळे निसर्गातील जैविक, अजैविक
घटकांविषयीची प्रचंड माहिती माणसाला मिळवता येऊ लागली आहे. प्रस्तुत अंकात अशा
किमान तीन घटनांविषयीचे वृत्तांकन आले आहे</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;">; <span lang="MR">उपग्रहामार्फत मिळालेल्या माहितीच्या
आधारे भारताच्या ३३.६</span>% <span lang="MR">किनाऱ्याची सातत्याने धूप होत असल्याचे
दिसून आले आहे</span>; <span lang="MR">भारतातील </span>‘</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;">इंडियन पेनिन्सुलर वुल्फ</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;">’<span lang="MR"> अर्थात
लांडग्यांची संख्या व लांडग्यांसाठी योग्य, उपलब्ध अधिवासाचा माव किती आहे हे
शोधण्याकरता तंत्रज्ञानाचा उपयोग झाला आहे</span>; <span lang="MR">आणि
महाराष्ट्राच्या किनाऱ्यावर वीणीसाठी येणाऱ्या समुद्री कासवांच्या स्थलांतराचा
अभ्यास करण्यासाठी उपग्रहाधारित तंत्रज्ञानाचा वापर केला जात आहे. ह्या तिन्ही
प्रकरणांमध्ये तंत्रज्ञानाची मदत घेतल्यामुळे एरवी मिळवता आली नसती अशी माहिती
माणसाला मिळाली आहे.</span></span></p><p><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span lang="MR"><span lang="MR" style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">तंत्रज्ञान हाताशी असल्याने आता वन्य प्राण्याची गणना करून त्याची जवळजवळ
नेमकी संख्या निश्चित सांगता येणे शक्य झाले आहे. वाघ, सिंह, हत्ती, बिबटे, समुद्री
कासवे अशा मोठ्या प्राण्यांसह इतर लहानसहान उभयचर, सरपटणारे प्राणी, स्थानिक व
स्थलांतरीत पक्षी ह्यांचीही गणना करता येते. विविध गटातील प्राण्यांच्या
हालचालींचा दीर्घकाळ आणि हजारो किलोमीटर अंतरापर्यंतसुद्धा मागोवा घेणे शक्य झाले
आहे</span><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">; <span lang="MR">उदा. ऑलिव
रिडले कासवे किंवा अमूर फाल्कन नामक पक्ष्याच्या स्थलांतराच्या मार्गाचा अभ्यास.
ठराविक प्रकारच्या अधिवासाची उपलब्धता, व्याप्तीचे क्षेत्र शोधून काढता येऊ लागले
आहे. तंत्रज्ञानाचा वापर करून एखादा प्राणी नेमका कुठून कुठे चालला आहे हे अचूक
सांगता येते. एका संरक्षित क्षेत्रापासून दुसऱ्या संरक्षित क्षेत्रापर्यंत चालत
जाणाऱ्या वाघांबाबत वृत्तांकन </span>‘<i><span lang="MR">महाराष्ट्र संरक्षित
क्षेत्र वार्तापत्रा</span></i>’<span lang="MR">त अधूनमधून येत असते.</span></span></span></span></p><p><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span lang="MR"><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span lang="MR"><span lang="MR" style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">तेव्हा, माणसाकडे वन्यजीवांविषयी भरपूर माहिती आहे. तरीदेखील, निसर्ग अभ्यासक,
संशोधकांच्या मते आपल्याकडे असलेली माहिती – केवळ वाघाविषयीचीच नव्हे</span><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">; <span lang="MR">तर एकूणच
निसर्गाविषयीची – पुरेशी नाही. आणखी अभ्यास, संशोधनातून माहिती गोळा करणे गरजेचे
आहे. हे खरेच. कारण, नैसर्गिक प्रक्रिया क्लिष्ट, गुंतागुंतीच्या असतात</span>; <span lang="MR">एका ठिकाणी एखादी प्रजाती अशी वागली म्हणून ती दुसऱ्या ठिकाणी तशीच वागत
असेल, असे खात्रीने सांगता येत नाही. वन्यजीव संवर्धनासाठी सर्वत्र सारख्याच
उपाययोजना लागू होत नाहीत. त्यामुळे आणखी अभ्यास-संशोधनाची गरज आहे. पण
त्याबरोबरच, प्रश्न असा आहे की हाती आलेल्या माहितीचा म्हणून संवर्धनासाठी आपण कसा
उपयोग करून घेतो</span>?</span></span></span></span></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">एकीकडे समुद्री कासवाच्या वीणीसाठी
किनाऱ्यावर परतून येण्याच्या सवयीचा पुरावा मिळाला म्हणून आपण आनंदून जातो. मात्र,
त्याचवेळी, भारतीय किनाऱ्याच्या होत असलेल्या क्षरणाचा समुद्री कासवांच्या सवयीवर
प्रभाव पडणार आहे, हे आपण लक्षात घेतो का</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">?<span lang="MR"> लांडग्यांचीही गणना झाली
ह्याविषयी समाधान वाटून घेताना ह्या प्राण्याच्या अस्तित्त्वाला असलेला धोकाही
वाघाच्या अस्तित्त्वाला असलेल्या धोक्याइतकाच गंभीर आहे, हे आपण लक्षात घेतो का</span>?<span lang="MR"> </span><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, वन्य
प्राण्यांबाबत निर्माण झालेल्या जवळपास प्रत्येक समस्येचे मूळ माणूसच – मग तो
अभ्यासक, संशोधक, अधिकारी किंवा निव्वळ सामान्य माणूस असो – आहे, हे आपण लक्षात घेतले
आहे का</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">?<span lang="MR"> </span><o:p></o:p></span></p><p><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span lang="MR"><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span lang="MR"><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">
<span lang="MR" style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">कुतूहलशमनासाठी
विज्ञान-तंत्रज्ञानात प्रगती साधून प्रश्नांची उत्तरे मिळवणे हा मनुष्यस्वभाव आहे.
मात्र, संवर्धनासाठी वापरले तरीही तंत्रज्ञानाची पर्यावरणीय किंमत मोजावी लागतेच.
तेव्हा त्याआधारे माहिती मिळवताना, संवर्धन खरोखरीच होते आहे का हा प्रश्न आपण
लक्षात घेतो का</span><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">?</span></span></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span lang="MR"><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span lang="MR"><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;"><span style="font-size: 14pt; line-height: 107%;">- महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र, एप्रिल २०२२</span></span></span></span></span></span></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-16756291983840356322023-06-23T23:51:00.000-07:002023-06-23T23:51:50.888-07:00महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र<p></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 12.0pt; text-align: justify;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 12.5pt;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-ansi-font-weight: bold;">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">’</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;"> या
वन्यजीवविषयक त्रैमासिक बातमीपत्राची संकल्पना </span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">‘<span lang="MR">पीए अपडेट</span>’<span lang="MR"> अर्थात </span>‘<span lang="MR">प्रोटेक्टेड एरिआ अपडेट</span>’<span lang="MR"> या इंग्रजी द्वैमासिक बातमीपत्रावर आधारलेली आहे. </span>‘<span lang="MR">कल्पवृक्ष</span>’<span lang="MR"> ही बिगर-सरकारी संस्था गेली २८ वर्षे सातत्याने </span>‘<span lang="MR">पी.ए.
अपडेट</span>’<span lang="MR"> प्रकाशित करत आहे. हे त्रैमासिकही </span>‘<span lang="MR">कल्पवृक्ष</span>’<span lang="MR">च्या पुढाकाराने सुरू आहे.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">प्रोटेक्टेड एरिआज् म्हणजे १९७२ च्या वन्यजीव संरक्षण कायद्यांतर्गत
अधिसूचित केलेली संरक्षित क्षेत्रे</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">; <span lang="MR">त्यामध्ये वन्यजीव अभयारण्ये,
राष्ट्रीय उद्याने, व्याघ्र प्रकल्प,संवर्धन राखीव क्षेत्रे, लोकसमूहाची राखीव
क्षेत्रे यांचा समावेश होतो. भारतीय उपखंडातील संरक्षित क्षेत्रांशी संबधित घटना
जसे की या क्षेत्रांची निर्मिती किंवा पुनर्रचना, त्यांच्या संरक्षण, संवर्धनात
येणाऱ्या अडीअडचणी, आव्हाने, या क्षेत्रांवर बरेवाईट परिणाम करू शकतील असे
धोरणात्मक निर्णय, वन्यजीवविषयक अभ्यास, संशोधन याविषयी प्रामुख्याने इंग्रजीतील
काही दैनिकांत (अलीकडे त्यांच्या संकेतस्थळांवर) प्रकाशित झालेल्या निवडक
बातम्यांचे संकलन व त्यांवर संपादनाचे सोपस्कार करून प्रत्येक बातमीच्या मूळ
प्रकाशनाचा स्रोत देऊन त्या </span>‘<span lang="MR">पीए अपडेट</span>’<span lang="MR">मध्ये दिल्या जातात.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">वन्यजीवविषयक अभ्यासक, संशोधक, शिक्षक, विद्यार्थी,
वनाधिकारी व कर्मचारी आणि पर्यावरण, वन्यजीव व आदिवासी-हित विषयक काम करणाऱ्या
स्वयंसेवी संस्थांचे कार्यकर्ते यांचा </span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">‘<span lang="MR">पीए अपडेट</span>’<span lang="MR">च्या
वाचकवर्गात समावेश आहे.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">‘<span lang="MR">पीए अपडेट</span>’<span lang="MR"> इंग्रजी भाषेत असल्यामुळे त्याला इतर
प्रादेशिक भाषकांपर्यंत, विशेषतः भारतातील संरक्षित क्षेत्रांजवळ राहणाऱ्या
वाचकांपर्यंत पोहोचण्यातभाषेची मर्यादा आड येते. संरक्षित क्षेत्रांच्या परिसरात,
जवळपास राहणारे बहुसंख्य लोक हे प्रादेशिक भाषक आहेत. संरक्षित क्षेत्रांमध्ये
दररोज फिरून काम करणारा वन विभागाचा बहुसंख्य कर्मचारी वर्ग हा प्रादेशिक भाषक
आहे. आजच्या सामाजिक, आर्थिक पार्श्वभूमीवर संरक्षित क्षेत्रांचे महत्त्व,
त्यांच्या समोरील आव्हाने संरक्षित क्षेत्रांशी थेट व जवळून संबंधित असलेल्या
लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी प्रादेशिक भाषांना पर्याय नाही. या जाणिवेतून
महाराष्ट्रातील संरक्षित क्षेत्रांशी संबंधित बातम्यांचे </span>‘<span lang="MR">पी.ए.
अपडेट</span>’<span lang="MR">सारखे बातमीपत्र मराठी भाषेत प्रकाशित करण्याचे</span>‘<span lang="MR">कल्पवृक्ष</span>’<span lang="MR">ने ठरवले आहे.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">मराठी व इंग्रजी वृत्तपत्रे, नियतकालिके यामध्ये प्रकाशित
झालेल्या महाराष्ट्रातील संरक्षित क्षेत्रांशी संबंधित निवडक बातम्या संकलन,
संपादन करून </span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">‘</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-ansi-font-weight: bold;">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र<b> </b></span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; text-indent: 0.5in;">वार्तापत्रा</span><b style="text-indent: 0.5in;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">’</span></b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; text-indent: 0.5in;">त दिल्या जाणार
आहेत. प्रत्येक बातमीबरोबर तिच्या मूळ प्रकाशनाचा स्रोत त्यात दिला जाणार आहे.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">‘<span lang="MR">पीए अपडेट</span>’<span lang="MR"> आणि प्रस्तुत मराठी बातमीपत्र ही दोन्ही
परिपूर्ण नाहीत, याची आम्हाला जाणीव आहे. खेरीज, एकदा प्रकाशित झालेल्या बातम्या
पुन्हा देण्याचे प्रयोजन काय, असा प्रश्न वाचकांना पडू शकतो.या बातमीपत्रांचा हेतू
असा की वन्यजीवांसाठी संरक्षित क्षेत्रातील घडामोडींविषयी बातम्या एकत्र पाहण्याचा
पर्याय उपलब्ध असावा. तसेच, इंग्रजीतील बातमीपत्र जवळपास दोन दशके सातत्याने
प्रकाशित होत असल्यामुळे या काळात इंग्रजी वृत्तपत्रांमध्ये संरक्षित
क्षेत्रांविषयीचे वृत्तांकन कसे होते, त्यात काही बदल झाले का याचे दस्तावेजीकरण
आपोआपच या बातमीपत्राच्या रुपाने उपलब्ध झाले आहे. तसे, महाराष्ट्रातील संरक्षित
क्षेत्रांविषयीच्या वृत्तांकनाचेही व्हावे, अशी अपेक्षा आहे. मुख्य म्हणजे, ही
सुरुवात आहे. वन्यजीव संरक्षणाबाबत अशी बातमीपत्रे जास्तीत जास्त प्रादेशिक
भाषांमध्ये प्रकाशित झाली तर हवी आहेतच.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-ansi-font-weight: bold;">तेव्हा,</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-weight: bold;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-ansi-font-weight: bold;">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">’ </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">कसे वाटले या विषयी तुमचा अभिप्राय, मते, सूचना
आम्हाला जरूर कळवा. तुमच्या संपर्कातील विद्यार्थी, शिक्षक, वार्ताहर,
पर्यावरण-वन्यजीव प्रेमी व या विषयात रुची असणारे इतर वाचक, कार्यकर्ते, संरक्षित
क्षेत्रांच्या परिसरातील विद्यार्थी, वाचक व इतर रहिवासी यांच्यापर्यंत हे
बातमीपत्र पोहोचावे, असे तुम्हाला वाटत असेल तर त्या सर्वांचे ईमेल, पत्ते आणि
संपर्क क्रमांक आम्हाला पाठवा. या वर्षातील चार अंक त्यांना पाठवण्याची व्यवस्था
आम्ही करू. तसेच, तुम्ही स्वतः शिक्षक, पत्रकार, कार्यकर्ते असाल आणि जनजागृतीसाठी
या बातमीपत्राचा उपयोग करण्याची तुमची इच्छा असेल तर त्यासाठी तुमची योजना,
तुम्हाला लागणाऱ्या प्रतींची संख्या आणि तुमचा पत्ता आम्हाला कळवा. त्या
तुमच्यापर्यंत पोहोचविण्याची व्यवस्था आम्ही करू.</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: center;"><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-color-alt: windowtext;">अधिक माहिती व संपर्कासाठीः</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-weight: bold;"><o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: center;"><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-color-alt: windowtext;">महाराष्ट्र
संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-color-alt: windowtext;"><br />
</span><span style="color: #222222; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;">c/o<span lang="MR"> कल्पवृक्ष, अपार्टमेंट ५, श्री दत्त कृपा, </span><br />
<span lang="MR">९०८,डेक्कन जिमखाना, पुणे ४११००४, महाराष्ट्र, भारत.</span><br />
<span lang="MR">फॅक्सः ०२० २५६५४२३९.</span><o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; text-align: center;"><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-ansi-font-weight: bold; mso-color-alt: windowtext;">ई-मेलः</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-bidi-font-weight: bold; mso-color-alt: windowtext;">marathipaupdate</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-color-alt: windowtext;">@gmail.com</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt;"><o:p></o:p></span></p><br /><p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-31392198839697864292023-06-23T23:38:00.000-07:002023-06-23T23:50:06.052-07:00संरक्षित क्षेत्रातील पर्यटन<p><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; text-align: justify;">येत्या
काळात संरक्षित क्षेत्रात संवेदनशील पर्यटन व्यवसायाला चालना देण्यासाठी
आंतरराष्ट्रीय व राष्ट्रीय पातळ्यांवर मार्गदर्शक सूचना, नियमावली, कृती आराखडे इ.
तयार केले जात आहेत. संरक्षित क्षेत्रातील पर्यटनाच्या समर्थनार्थ मांडले जाणारे
काही मुद्दे असे आहेत -</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; text-align: justify;"> </span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; text-align: justify;">वन्य अधिवासांचा
ऱ्हास टाळून उपजीविकेच्या संधी निर्माण करण्याची क्षमता पर्यटन व्यवसायात आहे, या पर्यटनामुळे
स्थानिकांना रोजगाराचे नवे पर्याय उपलब्ध होतात, त्यांचे अन्यत्र स्थलांतर
होण्याचे प्रमाण घटते, स्थानिक जनतेच्या आर्थिक, सामाजिक स्तरांत वाढ होते,
स्थानिक उत्पादनांचा व्यवसाय करणे वा व्यवसाय असल्यास त्यात वाढ शक्य होते, आपल्या
देशाप्रदेशातील नैसर्गिक वारसा प्रत्यक्ष पाहता येतो, त्यातून त्याविषयी
जनजागरूकता, तो राखण्याबाबत संवेदनशीलता निर्माण करण्यास वाव मिळतो इ.</span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;">या पार्श्वभूमीवर प्रस्तुत अंकात संरक्षित
क्षेत्रातील आणि वन्य अधिवासातील पर्यटनाविषयीचे वृत्तांकन लक्ष वेधून घेते.
सातारा जिल्ह्यातील कास पठारावर दशकभरापूर्वी घातलेले कुंपण अखेर काढण्यात आले
आहे. पठारावर होणारी चराई ही इथल्या जैवविविधतेला पोषक ठरत असल्याचा तज्ञांनी
दिलेला निर्वाळा आणि १० वर्षांच्या अनुभवानंतर अखेर जिल्हा प्रशासन व वन विभागाने
ही कार्यवाही केली. पठारावरील जैवविविधतेचा पर्यटकांच्या वावरामुळे ऱ्हास होऊ नये
यासाठी पर्यटन काळात तात्पुरती जाळी बसवण्याचे जिल्हा प्रशासनाने ठरवले आहे. पर्यटनामुळे
अधिवासाचा ऱ्हास होतो हे यातून सूचित होते.</span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;">मेळघाट
व्याघ्र प्रकल्पात पर्यटनासाठी वापरल्या जाणाऱ्या वाहनांबाबत आवश्यक नियम पाळले
जात नसल्यामुळे त्यांच्या वापरावर वन विभागाने बंदी घातली आहे. हे वृत्त
दिलासादायक आहे पण त्याचवेळी अशा असुरक्षित वाहनांमधून व्याघ्र अधिवासात
पर्यटकांना फिरवले जाते ही बाबच मुळात चिंताजनक आहे. राज्यातील किंवा देशातील अन्य
व्याघ्र प्रकल्पांमध्ये पर्यटकांची सुरक्षितता सुनिश्चित करण्यात आली आहे का?
खुद्द पर्यटकांना याविषयी जाणीव आहे का</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;">? <span lang="MR">असे प्रश्न
उपस्थित करणारे हे वृत्त आहे.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;">ताडोबातील पर्यटनातून मिळणाऱ्या महसुलाच्या
वापराचा मुद्दा राज्याच्या विधानसभेत मांडण्यात आला. किंबहुना, त्यामध्ये घोटाळा
असल्याचे सभागृहात एका सदस्याने राज्य सरकारच्या निदर्शनास आणून दिले. पर्यटनातून
व्याघ्र प्रकल्पाला मिळणाऱ्या पैशाचा प्रकल्पाच्या देखभालीसाठी पुरेशा योग्य
प्रकारे वापर केला जात नसावा, ही जाणीव अस्वस्थ करणारी आहे. मात्र, हा विषय
मुद्रित माध्यमांमध्ये फारसा चर्चेत दिसत नसताना या बाबीची विधानसभेत दखल घेतली गेली.
हे वृत्त प्रकाशित झाल्यामुळे या प्रकाराला थेट सरकारदरबारी वाचा फुटली हे
महत्त्वाचे आहे.</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;">पुणे जिल्ह्यातील जुन्नर तालुक्यात बिबट्या
सफारी सुरू करण्याचा वन विभागाचा मानस आहे. अशा सफारीमुळे स्थानिकांना अर्थार्जनाच्या
नव्या संधी उपलब्ध होतील. त्यातून बिबट्याविषयक समाजमनात गेल्या काही वर्षांत
निर्माण झालेली नकारात्मकता कमी करण्यास मदत होईल, अशी शक्यता निर्माण झाली आहे. परंतु,
बिबट्या सफारीला सुरुवात होण्यापूर्वीच त्याबाबत जाहिराती करणाऱ्यांना समज
देण्याची वेळ वन विभागावर यावी, ही घटना आपल्या समाजात वन्य अधिवासातील
पर्यटनविषयक गांभीर्याचा अभाव दर्शवणारी आहे.</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><!--[if gte vml 1]><v:shape id="_x0000_s1027" type="#_x0000_t202"
style='position:absolute;left:0;text-align:left;margin-left:-230.8pt;
margin-top:641.55pt;width:27.35pt;height:22.3pt;text-indent:0;z-index:253123071;
visibility:visible;mso-position-horizontal-relative:right-margin-area;
mso-position-vertical-relative:margin;mso-width-relative:margin;
mso-height-relative:margin' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC2gziS/gAAAOEBAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbJSRQU7DMBBF
90jcwfIWJU67QAgl6YK0S0CoHGBkTxKLZGx5TGhvj5O2G0SRWNoz/78nu9wcxkFMGNg6quQqL6RA
0s5Y6ir5vt9lD1JwBDIwOMJKHpHlpr69KfdHjyxSmriSfYz+USnWPY7AufNIadK6MEJMx9ApD/oD
OlTrorhX2lFEilmcO2RdNtjC5xDF9pCuTyYBB5bi6bQ4syoJ3g9WQ0ymaiLzg5KdCXlKLjvcW893
SUOqXwnz5DrgnHtJTxOsQfEKIT7DmDSUCaxw7Rqn8787ZsmRM9e2VmPeBN4uqYvTtW7jvijg9N/y
JsXecLq0q+WD6m8AAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQA4/SH/1gAAAJQBAAALAAAAX3JlbHMvLnJl
bHOkkMFqwzAMhu+DvYPRfXGawxijTi+j0GvpHsDYimMaW0Yy2fr2M4PBMnrbUb/Q94l/f/hMi1qR
JVI2sOt6UJgd+ZiDgffL8ekFlFSbvV0oo4EbChzGx4f9GRdb25HMsYhqlCwG5lrLq9biZkxWOiqY
22YiTra2kYMu1l1tQD30/bPm3wwYN0x18gb45AdQl1tp5j/sFB2T0FQ7R0nTNEV3j6o9feQzro1i
OWA14Fm+Q8a1a8+Bvu/d/dMb2JY5uiPbhG/ktn4cqGU/er3pcvwCAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAA
IQDOJAHlKAIAAEsEAAAOAAAAZHJzL2Uyb0RvYy54bWysVFtv2yAUfp+0/4B4X5xr21lxqqxVpklR
Wymd+kwwxNaAw4DEzn79Dti5qNvTtBd84BzO5fs+PL9vtSIH4XwNpqCjwZASYTiUtdkV9Pvr6tMd
JT4wUzIFRhT0KDy9X3z8MG9sLsZQgSqFI5jE+LyxBa1CsHmWeV4JzfwArDDolOA0C7h1u6x0rMHs
WmXj4fAma8CV1gEX3uPpY+eki5RfSsHDs5ReBKIKir2FtLq0buOaLeYs3zlmq5r3bbB/6EKz2mDR
c6pHFhjZu/qPVLrmDjzIMOCgM5Cy5iLNgNOMhu+m2VTMijQLguPtGSb//9Lyp8PGvjgS2i/QIoFp
CG/XwH94xCZrrM/7mIipzz1Gx0Fb6XT84ggELyK2xzOeog2E4+FkejuZzijh6BrfTcajhHd2uWyd
D18FaBKNgjqkKzXADmsfYnmWn0JiLQOrWqlEmTKkKejNZDZMF84evKFM33fXamw6tNuW1CV2EQmP
J1sojzi2g04R3vJVjT2smQ8vzKEEcCCUdXjGRSrAWtBblFTgfv3tPMYjM+ilpEFJFdT/3DMnKFHf
DHL2eTSdRg2mzXR2O8aNu/Zsrz1mrx8AVTvCB2R5MmN8UCdTOtBvqP5lrIouZjjWLmg4mQ+hEzq+
Hi6WyxSEqrMsrM3G8hPbEeHX9o0529MQkL8nOImP5e/Y6GI7Ppb7ALJOVF1Q7eFHxSYG+9cVn8T1
PkVd/gGL3wAAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAFUSHEnmAAAADwEAAA8AAABkcnMvZG93bnJldi54
bWxMj01Pg0AQhu8m/ofNmHijC7RSSlmahqQxMfbQ2ou3BaZA3A9kty366x1Pepx5n7zzTL6ZtGJX
HF1vjYBoFgJDU9umN62A09suSIE5L00jlTUo4AsdbIr7u1xmjb2ZA16PvmVUYlwmBXTeDxnnru5Q
SzezAxrKznbU0tM4trwZ5Y3KteJxGCZcy97QhU4OWHZYfxwvWsBLudvLQxXr9FuVz6/n7fB5en8S
4vFh2q6BeZz8Hwy/+qQOBTlV9mIax5SAYLGMEmIpidMkAkZMsIiSFbCKdvN5uARe5Pz/H8UPAAAA
//8DAFBLAQItABQABgAIAAAAIQC2gziS/gAAAOEBAAATAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAABbQ29udGVu
dF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhADj9If/WAAAAlAEAAAsAAAAAAAAAAAAAAAAALwEA
AF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAM4kAeUoAgAASwQAAA4AAAAAAAAAAAAAAAAALgIA
AGRycy9lMm9Eb2MueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAFUSHEnmAAAADwEAAA8AAAAAAAAAAAAAAAAA
ggQAAGRycy9kb3ducmV2LnhtbFBLBQYAAAAABAAEAPMAAACVBQAAAAA=
" o:allowoverlap="f" filled="f" stroked="f" strokeweight=".5pt">
<v:textbox>
<![if !mso]>
<table cellpadding=0 cellspacing=0 width="100%">
<tr>
<td><![endif]>
<div>
<p class=MsoNormal align=center style='text-align:center'><span lang=MR
style='mso-bidi-font-size:11.0pt;line-height:107%;font-family:"Kokila",sans-serif'>३</span><span
style='mso-bidi-font-size:11.0pt;line-height:107%;font-family:"Kokila",sans-serif'><o:p></o:p></span></p>
</div>
<![if !mso]></td>
</tr>
</table>
<![endif]></v:textbox>
<w:wrap type="square" anchorx="margin" anchory="margin"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><img align="left" alt="Text Box: ३" height="34" hspace="12" src="file:///C:/Users/Kasturi/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.png" v:shapes="_x0000_s1027" width="41" /><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%; text-indent: 0.5in;">संरक्षित
क्षेत्रातील पर्यटनाच्या समर्थनार्थ मांडलेल्या मुद्द्यांमध्ये तथ्य आहे की नाही,
ही बाब अलाहिदा. संरक्षित क्षेत्र निर्मितीमागील मुख्य उद्देश हा वन्य जीवसृष्टीला
मानवी व्यवहारांपासून संपूर्ण संरक्षण देण्याचा आहे. मात्र, प्रस्तुत अंकातील
वृत्तांकनाचे नमुने पाहता जाणवलेली महत्त्वाची बाब म्हणजे संरक्षित क्षेत्रात पर्यटन
असावे की असू नये हा मूलभूत प्रश्न माणसांनी स्वतःला सोयीस्कररित्या सोडवून टाकला
आहे</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%; text-indent: 0.5in;">!</span></p><p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%; text-indent: 0.5in;">- महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र, खंड ४, अंक १, क्र. १२ (</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 18.6667px;">जानेवारी २०२३)</span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: center;"><br /></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-56849138054497150522022-05-16T07:22:00.001-07:002022-05-16T07:22:16.646-07:00परस्परविरोध हीच मूळ समस्या<div style="text-align: left;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र
वार्तापत्रा</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">’</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">च्याप्रस्तुत अंकातील काही बातम्या वाचल्यावर
वाटते आहे की सूक्ष्म कणांपासून ते अवकाशस्थ दृश्यअदृश्य घटकांचा वेध घेण्याची,
प्रगत राष्ट्रांची बरोबरी करण्यासाठी अर्थव्यवस्थेची वाढ कायम राखण्याची मनीषा
बाळगणाऱ्या भारतीय मानसाला पर्यावरणशास्त्र समजत नाही किंवा कळते पण वळत नाही.</span><br /><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%; text-align: justify; text-indent: 0.5in;"> समस्या जुनीच आहे</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%; text-align: justify; text-indent: 0.5in;">; <span lang="MR">गिधाडांच्या संवर्धनाची. गिधाडांच्या संरक्षण-संवर्धनासाठी बंदिस्त प्रजनन
केंद्रे निर्माण केल्याला जवळपास दोन दशके होतील. त्यासाठी केलेल्या आर्थिक,
मनुष्यबळ आदी संसाधनांच्या गुंतवणुकीचे फायदे आता कुठे जेमतेम दिसू लागत आहेत.
बंदिस्त प्रजनन केंद्रात जन्मलेल्या, वाढलेल्या गिधाडांचे वन्य अधिवासात पुनर्वसन
करण्याच्या प्रयत्नांना यश मिळण्याची चिन्हे गेल्या वर्षभरात दिसू लागली आहेत.</span></span></span></div>
<div style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%;">असे असतानाच बातमी येऊन
धडकली आहे ती गिधाडांच्या अस्तित्त्वाला धोकादायक अशा नव्या पशुवैद्यक औषधांची.
मुळात, गिधाडांची संख्या कमी होण्यामागे असलेल्या विविध कारणांमध्ये डायक्लोफेनॅक
हा घटक असलेले पशुवैद्यक औषध हे एक महत्त्वाचे कारण असल्याचे दिसून आले होते.
बंदिस्त प्रजनन केंद्रात गिधाडांचे प्रजनन घडवून आणण्याचे प्रयत्न सुरू झाले
तेव्हापासूनच गिधाड संवर्धनाच्या या प्रयत्नांना खऱ्या अर्थाने यश येण्याकरता</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%;">; <span lang="MR">म्हणजे बंदिवासात जन्मलेल्या, वाढलेल्या गिधाडांचे नैसर्गिक अधिवासात
पुनर्वसन यशस्वी होण्याकरता निसर्गातील अन्नसाखळीतून डायक्लोफेनॅक काढून
टाकण्यासाठी आवश्यक पावले उचलण्याची गरज पर्यावरण तज्ञ, अभ्यासक व जाणकार व्यक्त
करत आले आहेत. डायक्लोफेनॅक काढून टाकायचे याचा अर्थ केवळ डायक्लोफेनॅक असा नव्हे</span>;
<span lang="MR">तर डायक्लोफेनॅक हे प्रातिनिधीक लक्षात घेऊन तत्सम कोणताही घटक
पुन्हा अन्नसाखळीत येणार नाही याबाबत सावधानता बाळगणे असा अभिप्रेत आहे. मात्र, अन्य
घटक सोडाच डायक्लोफेनॅकवर बंदी घालूनसुद्धा त्याचा बेकायदा वापर थांबवणे आपल्याला
शक्य झाले नाही. त्यात आता अन्य तीनचार औषधांची भर पडली आहे. </span><o:p></o:p></span></span></div>
<div style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%;">आपल्या एकूणच वन्यजीव
संवर्धनाची ही व्यथा आहे. आजघडीला देशाच्या विविध भागांमध्ये वन्यजीवांच्या त्या
त्या भागात मोठ्या संख्येने असलेले प्रामुख्याने मोठे सस्तन प्राणी जसे की वाघ,
बिबट्या, हत्ती, गवा इत्यादी जाती विरुद्ध माणूस अशी संघर्षाची परिस्थिती आहे.</span></span></div>
<div style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%;">राज्यात मनुष्यवस्तीजवळ आणि
काही ठिकाणी तर मनुष्यवस्तीतही बिबट्यांचा वावर वाढताना दिसत आहे. तरीदेखील
मुंबईसारख्या दाट लोकवस्तीच्या शहरात असलेला, बिबट्यांना मानवलेला वन्य अधिवास
अर्थात संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानाचे या ना त्या प्रकल्पामार्फत लचके तोडायचे
आपले धोरण कायम आहे.</span></span></div>
<div style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%;">व्याघ्र प्रकल्प निर्माण
करून त्यासाठी प्रचंड गुंतवणूक करून वाघांची संख्या तर आपण वाढवली. मात्र, या
वाढीव संख्येला सामावून घेणारे अधिवास टिकून राहायला हवेत, हे सोयीस्कररित्या
विसरलो. परिणामी, देशातील विविध भागांमध्ये उरलेल्या व्याघ्र अधिवासांच्या
भोवतालच्या प्रदेशांमध्ये माणूस-वाघ संघर्षाची तीव्रता सातत्याने वाढताना दिसते
आहे.</span></span></div>
<div style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-size: large;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%;">ही परिस्थिती स्पष्ट दिसत
असतानाही उरलेसुरले वन्य अधिवास टिकवून ठेवण्याऐवजी त्यातही वेगवेगळ्या पळवाटांचा
वापर करून नवनवे विकास प्रकल्प आणण्याकडेच आपला कल आहे. राष्ट्रीय वन्यजीव मंडळाचा
कर आकारणीबाबतचा निर्णय ही अशीच एक पळवाट आहे</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 115%;">.</span></span></div><div style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; text-indent: 0.5in;"><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: left; text-indent: 0px;"><span style="font-size: large;">म्हणूनच, एकतर आपल्याला पर्यावरणशास्त्र समजलेले नाही किंवा मग कळते आहे पण वळत नाही. दोहोंपैकी कोणतीही बाब खरी असली तरी तीआपल्याच मूळावर उठणार हे निश्चित.</span></span></div><p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: right; text-indent: 0.5in;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: large;">- </span><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif;">पूर्वप्रसिद्धी </span><span style="text-align: center;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">महाराष्ट्र संरक्षित
क्षेत्र वार्तापत्र </span></span><span style="text-align: center;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">खंड २, अंक ४, ऑक्टोबर
२०२१ (क्र. ७)</span></span></span></p>
<!--[if gte vml 1]><v:shape id="Text_x0020_Box_x0020_2" o:spid="_x0000_s1026"
type="#_x0000_t202" style='position:absolute;margin-left:206.4pt;margin-top:626.75pt;
width:27.35pt;height:22.3pt;z-index:252634623;visibility:visible;
mso-wrap-style:square;mso-width-percent:0;mso-height-percent:0;
mso-wrap-distance-left:9pt;mso-wrap-distance-top:0;mso-wrap-distance-right:9pt;
mso-wrap-distance-bottom:0;mso-position-horizontal:absolute;
mso-position-horizontal-relative:margin;mso-position-vertical:absolute;
mso-position-vertical-relative:margin;mso-width-percent:0;
mso-height-percent:0;mso-width-relative:margin;mso-height-relative:margin;
v-text-anchor:top' o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC2gziS/gAAAOEBAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbJSRQU7DMBBF
90jcwfIWJU67QAgl6YK0S0CoHGBkTxKLZGx5TGhvj5O2G0SRWNoz/78nu9wcxkFMGNg6quQqL6RA
0s5Y6ir5vt9lD1JwBDIwOMJKHpHlpr69KfdHjyxSmriSfYz+USnWPY7AufNIadK6MEJMx9ApD/oD
OlTrorhX2lFEilmcO2RdNtjC5xDF9pCuTyYBB5bi6bQ4syoJ3g9WQ0ymaiLzg5KdCXlKLjvcW893
SUOqXwnz5DrgnHtJTxOsQfEKIT7DmDSUCaxw7Rqn8787ZsmRM9e2VmPeBN4uqYvTtW7jvijg9N/y
JsXecLq0q+WD6m8AAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQA4/SH/1gAAAJQBAAALAAAAX3JlbHMvLnJl
bHOkkMFqwzAMhu+DvYPRfXGawxijTi+j0GvpHsDYimMaW0Yy2fr2M4PBMnrbUb/Q94l/f/hMi1qR
JVI2sOt6UJgd+ZiDgffL8ekFlFSbvV0oo4EbChzGx4f9GRdb25HMsYhqlCwG5lrLq9biZkxWOiqY
22YiTra2kYMu1l1tQD30/bPm3wwYN0x18gb45AdQl1tp5j/sFB2T0FQ7R0nTNEV3j6o9feQzro1i
OWA14Fm+Q8a1a8+Bvu/d/dMb2JY5uiPbhG/ktn4cqGU/er3pcvwCAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAA
IQA7l8vuMQIAAFcEAAAOAAAAZHJzL2Uyb0RvYy54bWysVE1v2zAMvQ/YfxB0X5w4H22DOEXWIsOA
oi2QDD0rshQbkERNUmJnv36UHKdBt9Owi0yRFMX3HuXFfasVOQrnazAFHQ2GlAjDoazNvqA/tusv
t5T4wEzJFBhR0JPw9H75+dOisXORQwWqFI5gEePnjS1oFYKdZ5nnldDMD8AKg0EJTrOAW7fPSsca
rK5Vlg+Hs6wBV1oHXHiP3scuSJepvpSChxcpvQhEFRR7C2l1ad3FNVsu2HzvmK1qfm6D/UMXmtUG
L72UemSBkYOr/yila+7AgwwDDjoDKWsuEgZEMxp+QLOpmBUJC5Lj7YUm///K8ufjqyN1WdCcEsM0
SrQVbSBfoSV5ZKexfo5JG4tpoUU3qtz7PToj6FY6Hb8Ih2AceT5duI3FODrHk5vxZEoJx1B+O85H
ifvs/bB1PnwToEk0CupQusQoOz75gI1gap8S7zKwrpVK8ilDmoLOxtNhOnCJ4All8GCE0LUardDu
2gR41sPYQXlCdA666fCWr2vs4Yn58MocjgMCwhEPL7hIBXgXnC1KKnC//uaP+agSRilpcLwK6n8e
mBOUqO8G9bsbTSZxHtNmMr3JceOuI7vriDnoB8AJHuFjsjyZMT+o3pQO9Bu+hFW8FUPMcLy7oKE3
H0I39PiSuFitUhJOoGXhyWwsj6Ujq5HhbfvGnD3LEFC/Z+gHkc0/qNHldnqsDgFknaSKPHesnunH
6U0Knl9afB7X+5T1/j9Y/gYAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAOTBurnkAAAADQEAAA8AAABkcnMv
ZG93bnJldi54bWxMj8FOwzAQRO9I/IO1SNyok9C0IcSpqkgVEoJDSy+9ObGbRNjrELtt4OvZnuC2
uzOafVOsJmvYWY++dyggnkXANDZO9dgK2H9sHjJgPkhU0jjUAr61h1V5e1PIXLkLbvV5F1pGIehz
KaALYcg5902nrfQzN2gk7ehGKwOtY8vVKC8Ubg1PomjBreyRPnRy0FWnm8/dyQp4rTbvclsnNvsx
1cvbcT187Q+pEPd30/oZWNBT+DPDFZ/QoSSm2p1QeWYEzOOE0AMJSfqYAiPLfLGkob6enrIYeFnw
/y3KXwAAAP//AwBQSwECLQAUAAYACAAAACEAtoM4kv4AAADhAQAAEwAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
W0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQA4/SH/1gAAAJQBAAALAAAAAAAAAAAA
AAAAAC8BAABfcmVscy8ucmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQA7l8vuMQIAAFcEAAAOAAAAAAAAAAAA
AAAAAC4CAABkcnMvZTJvRG9jLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQDkwbq55AAAAA0BAAAPAAAAAAAA
AAAAAAAAAIsEAABkcnMvZG93bnJldi54bWxQSwUGAAAAAAQABADzAAAAnAUAAAAA
" o:allowoverlap="f" filled="f" stroked="f" strokeweight=".5pt">
<v:textbox>
<![if !mso]>
<table cellpadding=0 cellspacing=0 width="100%">
<tr>
<td><![endif]>
<div>
<p class=MsoNormal align=center style='text-align:center'><span lang=MR
style='mso-bidi-font-size:11.0pt;line-height:107%;font-family:"Kokila","sans-serif"'>३</span><span
style='mso-bidi-font-size:11.0pt;line-height:107%;font-family:"Kokila","sans-serif"'><o:p></o:p></span></p>
</div>
<![if !mso]></td>
</tr>
</table>
<![endif]></v:textbox>
<w:wrap type="square" anchorx="margin" anchory="margin"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]-->Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-5384137004568153262022-05-16T07:12:00.000-07:002022-05-16T07:12:04.339-07:00काळ्या ढगाची रुपेरी किनार<div style="line-height: normal; text-align: justify; text-indent: .5in;"><span style="font-size: large;"><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">’</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">च्या
जानेवारी २०२१ च्या अंकातील संपादकीय </span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">वन्यजीवन- आतले </span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">अधिक</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">’</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;"> बाहेरचे</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">’</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">मध्ये मांडलेली
संरक्षित क्षेत्रांबाहेरचे वन्यजीवन ही जागतिक पातळीवरील समस्या आहे. तीच बाब
माणूस-वन्यप्राणी संघर्षाची. भारतासारख्या प्रचंड लोकसंख्या असलेल्या देशांमध्येच
हा संघर्ष आहे, असे नव्हे</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">; </span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">तर जगात सर्वत्र हा संघर्ष आहे. या
समस्यांचा इथे पुन्हा उल्लेख करण्याचे कारण की </span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">डब्ल्यू.
डब्ल्यू. एफ.</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">’</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;"> ही आंतरराष्ट्रीय स्वयंसेवी संस्था आणि
संयुक्त राष्ट्रसंघाचा पर्यावरण संरक्षणासाठी कार्यरत विभाग –</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">यू. एन. ई. पी.</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;">’</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; text-align: justify;"> यांनी एकत्र येऊन प्रकाशित केलेल्या
अहवालात या बाबी पुन्हा एकदा अधोरेखित झाल्या आहेत.<br /></span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">माणूस-वन्यजीव संघर्षात वरकरणी माणसाचे
पारडे जड ठरत असले तरी वन्यजीवांचा विनाश हा अखेरीस माणसाच्या अस्तित्त्वावर उठणार
हे निश्चित आहे. माणूस-वन्यजीव संघर्षाचे हे जगद्व्यापी चित्र जाणकार आणि
संवेदनशील माणसांना निराशाजनक वाटते हे खरे. मात्र, निराशेच्या या मोठ्या ढगाला
छोटीशी रुपेरी किनार आहे</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif";">;<span lang="MR">ती इथे महाराष्ट्रातच यावेळी दिसून येत आहे.<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">चंद्रपूर जिल्ह्यात माणूस-वाघ संघर्ष
टीपेला पोहोचला असताना या जिल्ह्यातील एका वन विभागात संघर्ष आटोक्यात ठेवून त्यात
माणूस आणि वाघ दोहोंचे बळी जाणार नाहीत, असे व्यवस्थापन एका उप वन
संरक्षकांनीयशस्वी करून दाखवले आहे. </span><span lang="MR" style="background: white; font-family: Kokila, "sans-serif";">मध्य चांदा वन विभागात वर्षभरापूर्वी उप वन संरक्षक म्हणून
अरविंद मुंढे आले. तेव्हापासून त्यांनी विभागातील १६० अधिकारी, कर्मचारी आणि
तीनेकशे गावांतील रहिवाशांना विश्वासात घेऊन माणूस-वाघ संघर्षावर उपाययोजना
करण्यास सुरुवात केली. या उपाययोजनांचा परिणाम म्हणूनमध्य चांदा वन विभागात
यंदाच्या मोहफूल</span><span style="background: white; font-family: Kokila, "sans-serif";">, <span lang="MR">तेंदूपत्ता
वेचण्याच्या हंगामात वाघाच्या हल्ल्यात एकाही माणसाचा मृत्यू झाला नाही व वन्यप्राण्याच्या
शिकारीची घटना घडली नाही. खेरीज, या हंगामात सर्वसाधारणपणे लागणारे किंवा लावले
जाणारेवणवे</span>,<span lang="MR"> बेकायदाजंगलतोड</span>, <span lang="MR">वन विभाग
विरुद्ध ग्रामस्थ संघर्ष अशा एकाही घटनेची नोंद झालेली नाही.<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="background: white; font-family: Kokila, "sans-serif";">दुसरी बातमी आहे ती उघड्या विहिरींमध्ये पडल्यामुळे होणारे
वन्यप्राण्यांचे मृत्यू टाळण्यासाठी केलेल्या उपाययोजनेची.</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">भंडारा जिल्ह्यातील
नाकाडोंगरीचे वन परिक्षेत्र अधिकारी नितेश धनविजय यांनी पुढाकार घेतला आणिसरकारी
योजनांतर्गत दहा लाख रुपयांचा निधी मिळवून सुमारे ३९ विहिरींना कठडे बांधले.
परिणामी, २०१९-२० या कालावधीत या विहिरींवर कठडे बांधून झाले</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif";">, <span lang="MR">तेव्हापासून
आजतागायत या परिसरात वन्यप्राणी विहिरीत पडल्याची एकही घटना घडलेली नाही.<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">तिसरी बातमी आहे ती साध्या, सोप्या पण
खूप महत्त्वाच्या संशोधनाविषयीची. वीजेच्या तारांमुळे केली जाणारी वन्यप्राण्यांची
शिकार, होणारे मृत्यू टाळता यावेत, यासाठी </span><span lang="MR" style="background: white; font-family: Kokila, "sans-serif";">अभियांत्रिकी महाविद्यालयाच्या विद्यार्थ्यांनी व शिक्षकांनी
जिवंत विद्युतप्रवाह शोधण्यासाठी एक उपकरण तयार केले. त्याचा महाराष्ट्रातील पाच व्याघ्र
प्रकल्पांमध्ये प्रायोगिक तत्त्वावर वापर केला जाणार आहे.<br /></span><span lang="MR" style="background: white; font-family: Kokila, "sans-serif";">नाशिक जिल्ह्यातील अंजनेरी वन विभागाने शेतकऱ्यांच्या मदतीने
शेतमळ्यात सहज उपलब्ध असलेले साहित्य वापरून मोठा आवाज करणारी कार्बाईड गन तयार
केली आहे. तूर्तास बिबट्य</span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">ाला</span><span lang="MR" style="background: white; font-family: Kokila, "sans-serif";"> पळवून लावण्यासाठी तिचा उपयोग होत आहे.<br /></span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">उपलब्ध पर्याय आणि साधनसंपत्तीला
इच्छाशक्तीची जोड देत उपरोक्त घटनांमध्ये तीन ठिकाणी वनाधिकाऱ्यांनी आपापल्या
अधिकारांत बदल घडवून आणला</span><span style="font-family: Kokila, "sans-serif";">;
<span lang="MR">तर अभियांत्रिकीच्या विद्यार्थ्यांनी शैक्षणिक कौशल्याच्या आधारे
व्यावहारिक पातळीवर संवर्धनासाठी उपयुक्त ठरेल असे संशोधन यशस्वी केले.<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">धोरणात्मक
बदल – कधी बरे कधी वाईट - एकीकडे होत राहतील. मात्र, आहे त्या चौकटीत, उपलब्ध
साधनसंपत्तीचा, आपापल्या अधिकारांचा – मग ते मर्यादित का असेना – वापर करून
समाजातील सर्व स्तरांतील भागीदारांना एकत्र आणून व्यावहारिक उपाय शोधणे, त्यांची
अंमलबजावणी करणे, अंमलबजावणीदरम्यान लक्षात आलेल्या चुकांमधून शिकत पुढे जाणे, हेच
तर नेमके माणूस-वन्यजीव संघर्षावर उपाययोजना करण्यासाठी अपेक्षित आहे.</span></span></div><div style="line-height: normal; text-align: right; text-indent: 0.5in;"><span style="font-size: medium;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">- पूर्वप्रसिद्धी </span><span style="text-align: center;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif";">महाराष्ट्र संरक्षित
क्षेत्र वार्तापत्र </span></span><span style="text-align: left;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, "sans-serif"; line-height: 107%;">खंड २, अंक ३, जुलै २०२१
(क्र. ६)</span></span></span></div>
Unknownnoreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-38504669931820080462021-05-10T22:30:00.001-07:002021-05-10T22:30:14.012-07:00 ‘वन्यजीव’ नव्हे ‘व्याघ्र’ वृत्तांकन<div style="text-align: justify;">आकर्षक फोटो आणि भडक मथळे असलेल्या बातम्या वाचकाचे लक्ष वेधून घेतात. वाघाविषयीच्या बातम्यांमध्ये या दोन्ही बाबींना भरपूर वाव असतो. म्हणूनच की काय मराठी वृत्तपत्रांमध्ये वाघाविषयीच्या वृत्तांकनाचे प्रमाण लक्षणीय आहे.</div><span><div style="text-align: justify;"> ही वृत्तपत्रे ‘महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा’तील मजकुराचे स्रोत असल्याने त्यातील वृत्तांकनाचे प्रतिबिंब ‘महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा’तही पडलेले दिसून येते.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> या वार्तापत्राच्या पहिल्या पाच अंकांमध्ये वाघाविषयीच्या बातम्यांचे प्रमाण सरासरी २०% आहे. प्रस्तुत अंकात २५% बातम्या वाघाविषयी आहेत.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> वाघांची संख्या, बछड्यांचा जन्म, त्यांची आजारपणे, वाघांनी केलेली लांब पल्ल्याची स्थलांतरे, शिकार व तस्करी, प्राणिसंग्रहालयातील वाघ अशा बातम्यांमध्ये अलीकडे संरक्षित क्षेत्रांबाहेरील वाघ, त्यांचा मनुष्यवस्तीजवळ वाढलेला वावर, माणसांवर होणारे हल्ले, वाघांवर विषप्रयोग, वीजप्रवाहाचा प्रयोग अशा बातम्यांची भर पडली आहे.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> महाराष्ट्रात जणू वाघ या एकमेव प्राण्याचे अस्तित्त्व धोक्यात आहे, असे या बातम्या पाहून वाटावे. वास्तविक वाघापेक्षा संरक्षण-संवर्धनाची गरज असलेल्या इतर प्रजातीही आहेत. माळढोक (ग्रेट इंडियन बस्टर्ड) पक्ष्यांची संख्या राज्यात एका हाताच्या बोटावर मोजण्याइतकी उरली आहे. खवलेमांजरा- (पँगोलीन)-च्या तस्करीचे प्रमाण वाघाच्या तस्करीहूनही जास्त आहे.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> आता या वार्तापत्रातील बातम्यांच्या निवडीचा मुद्दा उपस्थित होतो. आमचे बातम्या निवडीचे निकष चुकत आहेत का; आम्हाला वाघ सोडून इतर बातम्या शोधता येत नाहीत का; आमचा दृष्टीकोन पूर्वग्रहदूषित आहे का; आमच्या मजकुराच्या स्रोतांची व्याप्ती मर्यादित असल्याचा हा परिणाम आहे का हे आणि असे प्रश्न वाचकांना पडणे साहजिक आहे. किंबहुना, हे प्रश्न आम्हालाही पडतात. खेरीज, अवघ्या पाच अंकांनंतर मराठी वृत्तपत्रांमधील वृत्तांकन व्याघ्रकेंद्रित आहे, असे म्हणणे योग्य ठरेल का, हा प्रश्नसुद्धा हे संपादकीय लिहिण्यापूर्वी पडला होता. म्हणून मग आमच्याकडे उपलब्ध असलेल्या स्रोताचा आधार घेतला. जवळपास गेली तीन दशके प्रकाशित होत असलेल्या वन्यजीवविषयक इंग्रजी बातम्यांचे द्वैमासिक ‘प्रोटेक्टेड एरिआ (पी. ए.) अपडेट’मधील वृतांकनाचे विश्लेषण तपासून पाहिले.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> ‘पी. ए. अपडेट’ची व्याप्ती देशभरातील संरक्षित क्षेत्रांपर्यंत विस्तारलेली आहे. त्यातील मजकुराच्या स्रोतांमध्ये राष्ट्रीय पातळीवरील वृत्तपत्रे व काही नियतकालांचा समावेश आहे.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> आंतरराष्ट्रीय स्तरावर दुर्मीळ मानल्या गेलेल्या सिंह, हत्ती, गेंडा, गंगेतील डॉल्फीन, समुद्री कासवे यांच्या संरक्षण-संवर्धनासाठी भारताच्या विविध राज्यांमध्ये दखलनीय प्रयत्न केले जात आहेत. त्या विषयीच्या बातम्या ‘पी. ए. अपडेट’च्या स्रोतांमध्ये व पर्यायाने ‘पी. ए. अपडेट’मध्येही येतात, हे एक. दुसरी बाब अशी की महाराष्ट्रात सिंह नाही, समुद्री कासवे ओदिशाच्या किनाऱ्यावर अंडी घालण्यासाठी ज्या संख्येने येतात त्या तुलनेत महाराष्ट्राच्या किनाऱ्यावर येणाऱ्या कासवांची संख्या किरकोळ आहे. हत्तीही दक्षिण कोकणात ठराविक भागापुरते मर्यादित आहेत. गेंडा व गंगेतील डॉल्फीन महाराष्ट्रात नाहीत.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> या बाबी लक्षात घेता राष्ट्रीय पातळीवरील वृत्तांकन राज्य पातळीवरील वृत्तांकनापेक्षा वेगळे असेल, असे वाटले होते. मात्र ‘पी. ए. अपडेट’च्या अंकांतही वाघांविषयी बातम्यांचे प्रमाण सरासरी २०% असल्याचे दिसून आले आहे.</div></span><span><div style="text-align: justify;"> भारताच्या वन्यजीव संरक्षण-संवर्धनविषयक धोरणाच्या केंद्रस्थानी वाघ आहे. कारण वाघ हा अन्नसाखळीतील सर्वोच्च घटक आहे. त्याचे अस्तित्त्व परिसरातील अन्नसाखळ्या, अधिवास व पर्यायाने परिसंस्थांचे आरोग्य सुस्थितीत असल्याचे दर्शवते. ताकदवान, देखणा प्राणी असल्याने वाघाला वन्यजीव धोरणाचा चेहरा म्हणून ठेवल्यास वन्यजीव संवर्धनाच्या महत्त्वाकडे जनतेचे लक्ष वेधून घेणे सोपे जाईल. वाघाचा दबदबा, त्याच्याविषयीचे आकर्षण विश्वव्यापी आहे. त्यामुळे व्याघ्रसंवर्धनासाठी पाठींबा, निधी मिळवणे सोपे आहे. ही कारणमीमांसा तर्कशुद्ध व व्यावहारिक आहे. पण मूळ हेतू असा आहे की वाघ हा निमित्तमात्र ठरावा; त्याचे संरक्षण-संवर्धन हे एकुणात पर्यावरणाचे संवर्धन व्हावे. हा मूळ हेतू साध्य होतो आहे किंवा नाही हा वेगळा विषय आहे; त्याविषयी पुन्हा कधीतरी. दरम्यान, राज्य व राष्ट्रीय अशा दोन्ही पातळीवर वृत्तांकन मात्र वाघाभोवतीच फिरत राहिले आहे, याविषयी दुमत नसावे.</div></span><div style="text-align: right;">- संपादकीय</div><div style="text-align: right;">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र, अंक ५, एप्रिल २०२१ </div>Unknownnoreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-7503965044573049792021-05-01T22:27:00.003-07:002021-05-01T22:27:19.030-07:00वन्यजीवन – आतले ‘अधिक’ बाहेरचे‘महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र’ सुरू होऊन वर्ष होत आले. या वार्तापत्राची सुरुवात करताना साशंकता होती मराठी वृत्तांकनाबाबत; मराठी वृत्तपत्रांतून महाराष्ट्रातील संरक्षित क्षेत्राविषयी पुरेशा बातम्या मिळतील का अशी. त्यातून मग इंग्रजीतील वार्तापत्र – ‘प्रोटेक्टेड एरिआ अपडेट’ हे द्वैमासिक असले तरी मराठी वार्तापत्र त्रैमासिक ठेवण्याचा निर्णय झाला. <br /><span> <span> </span></span>पहिल्या वर्षातच लक्षात आले की मजकूर मिळेल का ही शंका एका परीने रास्त व दुसरीकडे फोल ठरली. फोल अशासाठी की गेल्या काही वर्षांत मराठी वृत्तपत्रांमध्ये वन्यजीवविषयक वृत्तांकनाचे प्रमाण वाढले आहे आणि रास्त अशासाठी की वृत्तांकनाचे प्रमाण वाढले असले तरी त्यात वैविध्य, विषयाची व्याप्ती, अभ्यासपूर्ण व विश्लेषणात्मक मजकूर अपवादानेच आढळतो. दुसरी बाब अशी की मराठी वृत्तपत्रांच्या संकेतस्थळांच्या तांत्रिक क्षमता-मर्यादा. पूर्वीपेक्षा अधिक वृत्तपत्रांची संकेतस्थळे आता उपलब्ध आहेत, हे खरे. मात्र, काही ठराविक वगळता मजकूर शोधणे सगळ्याच संकेतस्थळांवर तितकेसे सुलभ नाही. <br /><span> </span><span> </span>उपरोल्लेखित दोन कारणांमुळे इंग्रजी वृत्तपत्रांतील काही बातम्यांचा संदर्भ या वार्तापत्रातील मजकुरासाठी घेतला जातो. तरीदेखील, पहिल्या खंडातील तीन अंकांमध्ये मिळून ८४ टक्के मजकूर हा मराठी व जेमतेम १६ टक्के मजकूर हा इंग्रजी बातम्यांवर आधारित आहे. <br /><span> </span><span> </span>पहिल्याच वर्षात लक्षात आलेली आणखी एक बाब म्हणजे महाराष्ट्रातील वृत्तांकनात माणूस-वन्यजीव संघर्षविषयक बातम्यांचे प्रमाण लक्षणीय आहे. या वृत्तांकनातून जाणवले की माणूस-वन्यजीव संघर्षाची व्याप्ती संरक्षित क्षेत्रांबाहेर, ग्रामीण, शहरी भागातील लोकवस्तीत पसरली आहे. ‘व्याघ्र प्रकल्पाबाहेरील वाघांच्या मृत्यूचे प्रमाण महाराष्ट्रात सर्वाधिक’, ‘पुणे शहरात एका महिन्यात तीन गवे; एकाचा मृत्यू’, ‘चंद्रपूर-मूल वन्यजीव भ्रमणमार्गासाठी खबरदारीच्या उपाययोजनांचे भिजत घोंगडे’ या प्रस्तुत अंकातील बातम्या आणि पहिल्या तिन्ही अंकांतील ‘माणूस-बिबट्यासंबंधी वृत्त’ या अंतर्गत येणाऱ्या बातम्या राज्यातील माणूस-वन्यजीव संघर्षाच्या गांभीर्याची कल्पना देतात.<br /><span> </span><span> </span>पहिल्या अंकासाठी तयारी करताना लक्षात आले की संरक्षित क्षेत्रातील घटना नसल्या तरी बिबट्याविषयक वृत्ताची संख्या लक्षवेधी होती. बिबट्या हा वन्यजीव संरक्षण कायद्याच्या अधिसूची एक मध्ये येणारा प्राणी; वाघाखालोखाल मोठा व मांसाहारी सस्तन प्राणी हे मुद्दे लक्षात घेऊन संरक्षित क्षेत्रांतील नसल्या तरी ‘माणूस-बिबट्यासंबंधी वृत्ता’चा समावेश पहिल्या अंकात केला. हा भाग पुढच्या सगळ्या अंकांमध्ये कायम ठेवावा लागला, ही गंभीर बाब आहे. <br /><span> </span><span> </span>भारतासारख्या उष्ण कटिबंधातील, दाट लोकवस्तीच्या प्रदेशात राजकीय, भौगोलिक सीमारेषा आखून वन्यजीवन आणि मानवी व्यवहारांना वेगवेगळे ठेवणे जवळपास अशक्य आहे. त्यामुळे संरक्षित क्षेत्रांबरोबरच कायद्याने संरक्षित न केलेल्या क्षेत्रातील अधिवास व त्याबाबतची धोरणे वन्यजीव संरक्षण-संवर्धनासाठी महत्त्वाची आहेत. याची जाणीव अलीकडच्या घटना वारंवार करून देत आहेत. या अंकापुरते पाहिल्यास ‘ज्ञानगंगा अभयारण्यात पहिल्यांदा गवा दिसला’, ‘संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानात हिमालयातील गिधाड’, ‘सागरेश्वर अभयारण्यात बिबट्याचे आगमन’ या घटना वन्यप्राण्यांना एका संरक्षित क्षेत्रापासून दुसऱ्या संरक्षित क्षेत्रापर्यंत जाण्यासाठी पुरेसा अवकाश उपलब्ध असल्याने घडून आल्या, हे स्पष्ट आहे. <br /><span> </span><span> </span>तेव्हा, हे वार्तापत्र संरक्षित क्षेत्रातील बातम्यांचा आढावा घेणारे असले तरी संरक्षित क्षेत्राबाहेरील वन्यजीवनाला यातून पूर्णपणे वगळणे अशक्यच आहे. या वार्तापत्राचे आहे तसेच, वन्यजीव संवर्धनविषयक धोरणाचे आहे. संरक्षित क्षेत्रात वन्यजीवन सुखेनैव नांदावे, असे वाटत असेल तर त्याला पोषक परिस्थिती संरक्षित नसलेल्या क्षेत्रातही गरजेची आहे, हे हळूहळू का होईना वृत्तांकनात येऊ लागले आहे, हेही नसे थोडके! <br /><div style="text-align: right;">- संपादकीय</div><div style="text-align: right;">महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र, अंक ४, जानेवारी २०२१</div>Unknownnoreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-844377702516230342020-12-10T00:24:00.001-08:002023-06-23T23:51:06.328-07:00Catch them young!<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwDE1BENh4j1PbUAXUTIJgdmnfXptXBUmhuDaofzsz_bkDuhWi12mgxKhZPFVEbUp0yA9hy8q0wqx4Aol9UQkg5FuTmsH4sidHO_Hu2ZN5JFeTjjgyVrYxBMcwq0x5UqPQlDgUlus_pK8/s1280/Image+01.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="1280" height="360" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhwDE1BENh4j1PbUAXUTIJgdmnfXptXBUmhuDaofzsz_bkDuhWi12mgxKhZPFVEbUp0yA9hy8q0wqx4Aol9UQkg5FuTmsH4sidHO_Hu2ZN5JFeTjjgyVrYxBMcwq0x5UqPQlDgUlus_pK8/w640-h360/Image+01.jpg" width="640" /></a></div><br /><p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-4071367986088928592020-12-08T00:20:00.001-08:002020-12-08T00:20:12.201-08:00सुसह्य सहअस्तित्त्वासाठी<p><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%; text-align: justify;">चंद्रपुरातील माणूस-वाघ
संघर्षाच्या परिस्थितीचा अभ्यास करून त्यावर तोडगा काढण्यासाठी राज्य सरकारने
समिती स्थापन केली आहे. ऑगस्ट महिन्याच्या सुरुवातीला महाराष्ट्र राज्य वन्यजीव
मंडळाच्या बैठकीत झालेल्या निर्णयानुसार ही समिती गठित करण्यात आली. संघर्षावर
उपाय म्हणून वाघांच्या स्थलांतरणाच्या पर्यायाबाबत पुरेशी सावधगिरी बाळगायला हवी
आणि वाघांच्या नसबंदीचा उपाय निर्वाणीचा म्हणून पाहावा, अशी मंडळाची भूमिका होती.
चंद्रपुरातील परिस्थितीवर काहीतरी उपाययोजना यथावकाश ठरेल. तरीही एक प्रतिषेध कायम
राहतो</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%; text-align: justify;">; <span lang="MR">आधी
वाघांची संख्या वाढविण्यासाठी प्रयत्न करायचे आणि त्या प्रयत्नांना यश आल्यावर मग
वाढत्या संख्येमुळे निर्माण झालेल्या समस्यांवर मात करण्यासाठी वाघांच्या
स्थलांतरणाचा विचार करायचा किंवा नसबंदी करून त्यांची संख्या कमी करण्याचे प्रयत्न
करायचे</span>!</span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">हा प्रतिषेध केवळ
महाराष्ट्र व वाघापुरता मर्यादित नाही. देशभरात सरंक्षित क्षेत्राबाहेर वावरणाऱ्या
वाघांची संख्या मोठी आहे. तसेच,<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>सौराष्ट्रात आशियाई सिंहाचीही परिस्थिती थोड्याफार फरकाने अशीच आहे.</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">माणूस-वन्यजीवांचे
सहअस्तित्त्व भारतीयांसाठी नवीन नाही</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">;<span lang="MR"> नवीन आहे ते दिवसेंदिवस अधिवासाचा ऱ्हास होत
चालल्याने त्यांचे अती निकट येणे. चंद्रपूर जिल्ह्यात ताडोबा अंधारी सारखा वाघांना
सोयीस्कर अधिवास आहे पण त्याचवेळी खाणकामही भरपूर आहे, देशाच्या आर्थिक विकासाच्या
धोरणाला धरून असलेले वीजनिर्मिती, रस्ते आदी प्रकल्पही आहेत. त्यामुळे वाघांची
संख्या वाढत असली तरी त्यांच्या अधिवासाचा ऱ्हास सुरूच आहे. परिणामी, माणसे
वाघांच्या सातत्याने जवळ जात आहेत. </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">परदेशी समाजाच्या तुलनेत
भारतीय समाज वन्यप्राण्यांच्या बाबतीत बराच सहनशील आहे. आपल्याकडे माणूस-वन्यजीव
संघर्षात होणारी जीवित व वित्तहानी इतरत्र, विशेषतः पाश्चात्त्य देशांत होत असती,
तर संबंधित वन्यप्राण्याला ठार करावे, हे सहज ठरले असते. भारतात मात्र एखाद्या
वाघ, सिंह किंवा बिबट्याचा माणसांना उपद्रव होत असला तरी त्या प्राण्याला सरसकट
मारून टाकण्याची मागणी स्थानिकांकडून सहजी केली जात नाही. माणसांवर वारंवार हल्ले
व्हायला लागलेच तर वन विभागाने त्या जनावराला जेरबंद करून घेऊन जावे, असा सूर
असतो. सूडबुद्धीने वाघाच्या शिकारीवर विष टाकणारे, तारेत वीजप्रवाह सोडून वाघाला
ठार करणारे असे करणाऱ्यांचे प्रमाण असे न करणाऱ्यांच्या तुलनेत कमीच आहे.</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">भारतात माणूस व वन्यजीवांच्या
सहअस्तित्त्वाला पर्याय नाही. हे सहअस्तित्त्व दोहोंसाठी सुसह्य व पर्यावरणासाठी
शक्य तितके संतुलित करण्यासाठी दोन बाबी लक्षात घेणे गरजेचे आहे</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">; <span lang="MR">एक -
वन्यप्राण्यांच्या वाढत्या संख्येला सामावून घेण्यासाठी आवश्यक अधिवास आहे तिथे
कसा राखून ठेवता येईल आणि दोन – इतरत्र जिथे शक्य आहे तिथे तो कसा सुधारता येईल.
संरक्षित क्षेत्रांमध्ये जास्तीत जास्त वन्यप्राण्यांना सामावून घेण्यासाठी
अधिवासात आणखी सुधारणा करता येतील का</span>?<span lang="MR"> संरक्षित क्षेत्रांना
जोडणाऱ्या वन्यजीवांच्या भ्रमणपट्ट्यांमधील अधिवासाचेही त्या दृष्टीने विशेष
व्यवस्थापन करता येईल का</span>? <span lang="MR">या शिवाय वन्यप्राण्यांच्या
वावराचे प्रमाण जास्त आहे, अशा परिसरात सहअस्तित्त्व सुसह्य करणाऱ्या उपाययोजना
करता येतील का</span>?<span lang="MR"> विकासाची धोरणे ज्यामुळे जमिनीचा वापर मोठ्या
प्रमाणावर व कायमस्वरुपी बदलतो, अशी धोरणेच बदलण्यासाठी काय करावे लागेल</span>?<span lang="MR"> वन्यजीवांसाठी सोयीस्कर अधिवास विकसित करण्यासाठी विविध कामे करावी
लागतील, उदाहरणार्थ गावाभोवतीच्या परिसरातील निसर्गाचे पुनरुज्जीवन व त्या
अनुषंगाने करावी लागणारी अशा प्रकारची कामे सरकारी योजनांमार्फत करता येतील का</span>?<span lang="MR"> या योजनांमध्ये स्थानिक समुदायांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देता
येतील का</span>?<span lang="MR"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><b><i><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">पर्यावरण
संवर्धनाचा मूलभूत विचार वेगवेगळ्या वैचारिक भूमिकांमधून करणाऱ्या वाचकांना इथे
उपस्थित केलेले प्रश्न नक्कीच पडले असतील, अनेकांनी त्या अनुषंगाने विचारही केला
असेल. या विचारांच्या देवाणघेवाणीसाठी महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्राचे
व्यासपीठ वाचकांना उपलब्ध करून द्यायला आम्हाला अर्थातच आवडेल. तेव्हा, संपादकीय
पत्त्यावर पत्र पाठवून किंवा ई-मेल करून आम्हाला तुमचे विचार जरूर कळवा.<o:p></o:p></span></i></b></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: right;"><b><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(<span lang="MR">संपादकीय - महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र
वार्तापत्र</span>, <span lang="MR">अंक ३, ऑक्टोबर २०२०)</span><o:p></o:p></span></b></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-8654487845499463622020-12-08T00:11:00.000-08:002020-12-08T00:11:31.686-08:00महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र, अंक तिसरा, ऑक्टोबर २०२०<div style="line-height: 115%; margin: 0.5pt 0in; text-align: left;"><b style="text-align: center;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 16.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">अनुक्रमणिका<br /></span></b><b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">संपादकीय <br /></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">सुसह्य सहअस्तित्त्वासाठी </span><b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /></span><b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; line-height: 115%;">संरक्षित क्षेत्रातील बातम्या <br /> </span></b><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">उमरेड-पवनी-कऱ्हांडला व्याघ्र प्रकल्प</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-weight: bold;">राज्यात आठ महिन्यांत १४ व्याघ्रमृत्यू</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">;<span lang="MR"> उमरेड-पवनी-कऱ्हांडला
अभयारण्यात दोन वाघांच्या झुंजीत एक ठार<br /> <o:p></o:p></span></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">गौताळा औट्रमघाट अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-weight: bold;">औट्रमघाटात आढळल्या सह्याद्रीतील वनस्पती<br /></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">टिपेश्वर अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">टिपेश्वर
अभयारण्यालगत गावांमध्ये दहशत पसरविणारी वाघीण जेरबंद<br /></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">लम्पीचा
प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी ताडोबा अंधारीसह बोर, पेंच व्याघ्र प्रकल्पांत
प्रतिबंधात्मक उपाय<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्पातील
प्राण्यांसाठी गोंदिया-बल्लारशाह रेल्वेमार्ग बनला मृत्यूचा सापळा<br /> </span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी
व्याघ्र प्रकल्प</span></u><b><u><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">/</span></u></b><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-weight: bold;">टिपेश्वर अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">मारकी-मांगली-२ खाणपट्टा लिलावासाठी खुला</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">;<span lang="MR"> वाघांचा भ्रमणमार्ग धोक्यात<br /><o:p></o:p></span></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">नवेगाव<b> </b>नागझिरा
व्याघ्र प्रकल्प</span></u><b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> </span><b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-font-weight: bold;">नवेगाव राष्ट्रीय उद्यानातील पर्यटन संकुल स्थानिक
समितीच्या ताब्यात देण्याची मागणी<br /></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">नांदुरमधमेश्वर
अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> <br /> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">नांदुरमधमेश्वर
अभयारण्यातील पक्ष्यांच्या उड्डाणमार्गांचा अभ्यास लवकरच<br /> </span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">पेंच
व्याघ्र प्रकल्प</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">पेंच
व्याघ्र प्रकल्पातील प्राण्यांना महामार्गावरील भुयारी मार्गांचा आधार<br /></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">भीमाशंकर अभयारण्य</span></u><b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">भीमाशंकर
अभयारण्याभोवती संवेदनशील पर्यावरण क्षेत्र घोषित<br /></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">संजय
गांधी राष्ट्रीय उद्यानाजवळील आरेच्या जागेसाठी राखीव वन क्षेत्राची प्राथमिक
अधिसूचना जारी<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">संजय
गांधी राष्ट्रीय उद्यानात खासगी वाहनांना प्रवेशबंदी<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">संजय
गांधी राष्ट्रीय उद्यानात गोरेगाव-मुलुंड जोडरस्त्याचे बोगदे खणण्यास लवकरच
सुरुवात<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">संजय
गांधी राष्ट्रीय उद्यानाजवळ दुर्मीळ स्थलांतरित पक्ष्याची पहिली नोंद<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">संजय
गांधी राष्ट्रीय उद्यानातील बिबट्यांचा दूरमिती तंत्रज्ञानाच्या साहाय्याने अभ्यास<br /></span><b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; line-height: 115%;">राज्यस्तरीय
बातम्या <br /> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">माणूस-वन्यजीव
संघर्षात राज्यात गेल्या १० वर्षांत ४६६ माणसे मृत्यूमुखी<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">चंद्रपुरातील
माणूस-वाघ संघर्षाबाबत अभ्यासासाठी शासनाची<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">
११ सदस्यीय समिती <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">वन्य
अधिवासात रस्ते बांधकामाबाबत सूचना जारी <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">राज्यात
वन खात्यात दीड हजारांहून अधिक पदे रिक्त <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">मांडूळ
व कासव तस्करी प्रकरणात राज्यात आणखी चार जणांना अटक <br /> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">तब्बल
दोन वर्षांनंतर राज्याच्या वन्यजीव मंडळाची बैठक</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">;<span lang="MR"> अनेक
महत्त्वाचे निर्णय <br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">दोडामार्ग-सावंतवाडी
परिसराच्या </span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">‘<span lang="MR">संवेदनशील पर्यावरण क्षेत्र</span>’<span lang="MR"> दर्जा प्रकरणी न्यायालयाची मध्यस्थी <br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">राज्यात
पकडलेले वाघ आता गोरेवाड्याऐवजी महाराजबाग प्राणिसंग्रहालयात </span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;"> <br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">जेरबंद
वाघांबरोबरच, बिबट्यांच्याही सुटकेबाबत निर्णय घेण्यासाठी समितीचे पुनर्गठन <br /></span><b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">माणूस-बिबट्यासंबंधी
वृत्त <br /></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">बिबट्यांच्या
सर्वाधिक शिकारीत देशात महाराष्ट्र दुसऱ्या क्रमांकावर <br /> </span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">नाशिक
जिल्हा</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> <br /> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">दारणा
खोऱ्यातील हल्लेखोर बिबट्या नर</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">;<span lang="MR"> जेरबंद माद्यांची सुटका
होणार <br /> <o:p></o:p></span></span><u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">माणूस-बिबट्या
संघर्षाचे काही प्रसंग थोडक्यात</span></u><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> <br /></span><b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; line-height: 115%;">राष्ट्रीय बातम्या <br /></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">देशभरात
फुलपाखरांची गणना <br /> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">भारतीय
व्याघ्र क्षेत्राच्या ४० टक्के भागावर जैवविविधतेला मारक </span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">‘<span lang="MR">लँटाना</span>’<span lang="MR">चे अतिक्रमण <br /> </span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">केंद्रीय
पर्यावरण मंत्रालयाच्या कार्यालयांची पुनर्रचना</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">; <span lang="MR">देशात
१९ एकात्मीकृत कार्यालये <br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">ईआयए
तरतुदीत प्रस्तावित बदलांना जनतेचा विरोध <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">देशातील
एकूण वाघांपैकी एक तृतीयांश वाघ व्याघ्र प्रकल्पांच्या बाहेर <br /> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">रेल्वेमार्गांसह
इतर लहान प्रकल्पांसाठी राष्ट्रीय वन्यजीव मंडळाच्या मंजुरीची अट शिथिल <br /> </span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">देशातील
१७ व्याघ्र प्रकल्पांमध्ये वाघांपेक्षा भटक्या कुत्र्यांची संख्या जास्त<br /></span><b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; line-height: 107%;">आंतरराष्ट्रीय
बातम्या <br /> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">प्राणिसंख्येत
घट व संक्रामक रोगांमध्ये वाढ – </span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">‘<span lang="MR">जागतिक निसर्ग निधी</span>’<span lang="MR">चा अहवाल <br /> </span><o:p></o:p></span><b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; line-height: 107%;">विशेष
माहिती</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;"> <br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%;">संरक्षित
क्षेत्रांतील संघर्षविषयक नकाशा<br /></span><b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; line-height: 107%;">या
नव्या बातमीपत्राविषयी</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-weight: bold;"> <b> <br /></b></span><b><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 13pt; line-height: 115%;">दृष्टीकोन <br /></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin;">वन्यजीव आणि वननिवासी –
संघर्ष की सहजीवन</span><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin;">?</span></div><div style="line-height: 115%; margin: 0.5pt 0in; text-align: left;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin;"><div style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: left;"><b><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">महाराष्ट्र संरक्षित
क्षेत्र वार्तापत्र<br /></span></b><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">खंड १</span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">अंक ३</span>,
<span lang="MR">ऑक्टोबर २०२० (क्र. ३)<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">संपादकः रेश्मा जठार<br /></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">साहाय्यक संपादकः पंकज
सेखसरीया<br /></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">साहाय्यकः राधिका अघोर<br /></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">शीर्षक व इतर रेखाचित्रेः</span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"> Ashvini Menon
Visual Design Studio (AMVDS)<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">प्रकाशकः कल्पवृक्ष<br /></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">संपादकीय पत्ताः</span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"> C/o <span lang="MR">कल्पवृक्ष</span>, <span lang="MR">अपार्टमेंट ५</span>, <span lang="MR">श्री
दत्त कृपा</span>, <span lang="MR">९०८</span>, <span lang="MR">जिमखाना</span>, <span lang="MR">पुणे ४११००४</span>, <span lang="MR">महाराष्ट्र</span>, <span lang="MR">भारत.<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">दूरभाष</span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">/<span lang="MR">फॅक्सः
०२० २५६५४२३९<br /></span><o:p></o:p></span><b><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">ई मेलः</span></b><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">marathipaupdate@gmail.com<br /><o:p></o:p></span><b><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">संकेतस्थळः</span></b><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"> http://kalpavriksh.org<br /><o:p></o:p></span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">***<br /></span><span lang="MR" style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">टीपः</span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"> ‘<span lang="MR">महाराष्ट्र
संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा</span>’<span lang="MR">त प्रकाशित बातम्या या त्या
त्या बातमीखाली दिलेल्या मूळ प्रकाशनातील बातम्यांवर संपादकीय सोपस्कार करून
प्रकाशित केलेल्या आहेत.<br /></span><o:p></o:p></span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">***<br /></span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">‘<span lang="MR">महाराष्ट्र
संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा</span>’<span lang="MR">च्या प्रकाशनासाठी अर्थसाहाय्य<br /></span></span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><b><span lang="MR">दुलीप मथ्थाई नेचर कॉन्झर्वेशन ट्रस्ट<br /></span></b></span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;">c/o <span lang="MR">फाऊण्डेशन
फॉर इकॉलॉजिक सेक्युरिटी</span> http://fes.org.in/<br /></span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><span lang="MR">आणि<br /></span></span><span style="font-size: 13pt; line-height: 115%;"><b><span lang="MR">अनेक हितचिंतकांच्या वैयक्तिक देणग्या<br /></span></b></span><span style="color: #222222; font-size: 13pt;">***</span></div>
</span></div><div style="line-height: 115%; margin: 0.5pt 0in; text-align: left;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin;"><p align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-align: center;"><br /></p></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-4661375695437788032020-12-07T23:28:00.011-08:002020-12-07T23:35:35.590-08:00पालथ्या घड्यावर...<div style="text-align: left;"><div style="text-align: justify;"><p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">‘<span lang="MR">महाराष्ट्र
संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा</span>’<span lang="MR">च्या पहिल्या अंकाचे प्रकाशन
कोविड-१९च्या साथीला आळा घालण्यासाठी लागू केलेल्या टाळेबंदीच्या सुरुवातीला झाले</span>; <span lang="MR">तर दुसऱ्या अंकाची निर्मिती प्रक्रियाही टाळेबंदीत झाली. साहजिकच या अंकात
अनेक बातम्या टाळेबंदीचे परिणाम दर्शविणाऱ्या आहेत. या काळातील वृत्तांकन हे
एकीकडे</span>, <span lang="MR">माणसाच्या अनुपस्थितीत मानवनिर्मित अधिवासात
वावरण्याच्या वन्यजीवांच्या क्षमता आणि मर्यादांकडे लक्ष वेधणारे</span>; <span lang="MR">तर दुसरीकडे</span>, <span lang="MR">आपल्या समाजाच्या वन्यजीव व एकूणच
पर्यावरणाकडे पाहण्याच्या आत्मघातकी वृत्तीची बोचरी जाणीव करून देणारे आहे.</span> <span lang="MR">टाळेबंदीमुळे माणसाचा घराबाहेरचा वावर थांबला. संरक्षित क्षेत्रांमध्ये
पर्यटक</span>, <span lang="MR">स्थानिकांची गर्दी</span>, <span lang="MR">वाहनांची
रहदारी नसल्यामुळे वन्यप्राणी रस्त्यांवर</span>, <span lang="MR">बफर
क्षेत्रातील गावांजवळ मोकळेपणाने वावरताना दिसून आले. संरक्षित
क्षेत्रांव्यतिरिक्त इतरत्रही वन्यप्राण्यांचा मोकळा वावर दिसून आला. वाघ</span>, <span lang="MR">अस्वल</span>, <span lang="MR">हरणे आदी प्राण्यांनी दाट लोकवस्तीत
संचार केला. या घटनांवर निसर्गाने</span>, <span lang="MR">वन्यप्राण्यांनी
आपली हक्काची जागा परत मिळवली वगैरे प्रतिक्रिया नोंदवण्यात आल्या. मात्र</span>, <span lang="MR">या प्रकाराला तात्पुरता व क्षुल्लक बदल या पलीकडे काहीही अर्थ नाही.
वन्यप्राण्यांना अधिवास उपयुक्त तेव्हा ठरतो</span>, <span lang="MR">जेव्हा
त्यांना त्यांच्या मूलभूत गरजांची पूर्तता त्या अधिवासातून करता येते. या उलट</span>, <span lang="MR">टाळेबंदीच्या काळात झाले असे की मानवी अधिवासातील रचना</span>, <span lang="MR">व्यवस्थांमुळे तिथे शिरलेले काही प्राणी जखमी झाले व काही ठार झाले.</span><o:p></o:p></span></p><div>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">लोकवस्तीत शिरलेल्या
हरणांचा कुत्र्यांच्या हल्ल्यात झालेला मृत्यू हा प्राण्यांच्या स्वभावाचा भाग
मानता येईल. पण दुचाकीवरून पाठलाग करून हरणाला पळायला भाग पाडून ठार करणे</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">ही
माणसाची विकृती आहे. टाळेबंदीशी थेट संबंध नसलेल्या एका बातमीचा उल्लेख इथे आवश्यक
वाटतो. ताडोबाच्या बफर क्षेत्रात बछड्यांसह वाघीण आढळल्यावर वन विभागाची गस्त
वाढेल. त्यामुळे बेकायदा दारूविक्री बंद करावी लागेल</span>, <span lang="MR">या
विचाराने बछड्यांसह वाघिणीला ठार केल्याची बातमी. ही बातमी वाचून केरळमधील
हत्तिणीचा स्फोटकांमुळे झालेला मृत्यू आठवला. या घटना वन्यजीवांविषयी आपल्या
जनमानसातील असंवेदनशीलतेची अस्वस्थ करणारी उदाहरणे आहेत.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">टाळेबंदीत तस्करीखेरीज
खाण्यासाठी</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">रिकामा वेळ घालविण्यासाठी प्राण्यांच्या शिकारी झाल्याचे दिसून आले. या
काळात राज्यासह देशभरात शिकारींचे प्रमाण वाढल्याची नोंद झाली आहे. मात्र</span>, <span lang="MR">ही वाढ खरोखरीच टाळेबंदीतील परिस्थितीमुळे झाली आहे की या काळात
शिकारीच्या घटनांची मोठ्या प्रमाणावर दखल घेतली गेल्यामुळे नव्याने लक्षात आलेली
जुनीच बाब आहे</span>, <span lang="MR">हे तपासण्याची गरज आहे.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">टाळेबंदीत ताडोबा अंधारी
व्याघ्र प्रकल्पाने ऑनलाइन ताडोबा दर्शनाचा उपक्रम राबविला. या उपक्रमाच्या
अंमलबजावणीत प्रकल्पातील अधिकारी</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">कर्मचाऱ्यांचा वेळ जातो व त्यांचे वन्यजीव
संरक्षणाच्या मुख्य कामाकडे दुर्लक्ष होते</span>, <span lang="MR">अशी टीका
झाली. मात्र</span>, <span lang="MR">संरक्षित क्षेत्रांमध्ये गर्दी न करता
वन्यजीव पाहण्याचा एक नवा पर्याय यामुळे समोर आला. अर्थात हा पर्याय आणि
पर्यटकांची प्रत्यक्ष उपस्थिती या दोहोंचे वन्यजीव संरक्षणाच्या दृष्टीने फायदे व
तोटे काय आहेत हे सुज्ञांना सांगणे न लगे!</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">टाळेबंदीत राज्य शासनाने
सह्याद्रीच्या पर्यावरणीयदृष्ट्या संवेदनशील भागातून आणखी काही भाग वगळण्याचा
प्रस्ताव केंद्राला दिला</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">; <span lang="MR">तर केंद्राने वाघांच्या संचारपट्ट्यात
खाणकामाचा मार्ग मोकळा करण्याचा पुन्हा नव्याने प्रयत्न केला. एकूणच मानवी
समाजासाठी कठीण अशा या काळातही प्रकल्पांना सरकारची पर्यावरणीय मंजुरी देण्याची
प्रक्रिया दूरसंवादाच्या माध्यमांद्वारे सुरूच होती. पर्यावरणीय मंजुरीच्या
प्रक्रियेकडे एरवीही औपचारिकता म्हणून पाहिले जाते. त्यामुळे या खेपेला मंजुरी
देण्याची प्रक्रिया झटपट उरकून टाकायला टाळेबंदीचे कारण आयतेच मिळाले.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">भारतातील टाळेबंदीपूर्वी
पण जगात इतरत्र कोरोना विषाणूचा प्रसार जोर धरू लागलेला असताना केंद्र सरकारने
पर्यावरणीय मंजुरीविषयक कायदेशीर तरतुदीत बदल प्रस्तावित केले. त्यानंतर अवघ्या
काही दिवसांतच देशात टाळेबंदी लागू झाली. एकीकडे टाळेबंदीमुळे हवा</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">पाणी
व ध्वनी प्रदूषण कमी होत होते</span>, <span lang="MR">मानवी वावर कमी झाल्याचे
सकारात्मक परिणाम वन्यप्राण्यांच्या वागणुकीवर दिसू लागले होते. पर्यावरण संरक्षण
संवर्धनाच्या नव्या शक्यता समोर येत होत्या</span>; <span lang="MR">त्याचवेळी
कोविड-१९ची साथ गंभीर रूप धारण करू लागली होती. अशा साथीला तोंड देण्यासाठी
आपल्या देशातील आरोग्य सेवेसह इतर सरकारी यंत्रणाही तयार नाहीत हे लक्षात येऊ
लागले होते. अशा वेळी संकटातील संधी मानून योग्य दिशेला पावले टाकण्याऐवजी सरकारने
आर्थिक विकासाला प्राधान्य दिले. त्याचबरोबर</span>, <span lang="MR">सगळ्या
नव्या शक्याशक्यता नजरेआड करून पर्यावरणविषयक धोरणही आहे तसेच राहील</span>, <span lang="MR">याची प्रचीती दिली.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">कोविड-१९च्या अनुभवामुळे
सजीव-निर्जीवाच्या सीमारेषेवरील एक अतिसूक्ष्म घटक माणसाच्या जीवनात प्रचंड
उलथापालथ घडवून आणू शकतो याची भीती माणसाच्या मनात काही काळ राहील. पण
म्हणून या भीतीपोटी तो वन्यजीव व पर्यावरणाकडे संवेदनशीलपणे पाहू लागेल</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">अशी
आशा बाळगणे भाबडेपणाचे ठरेल.</span><o:p></o:p></span></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: right;"><b><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(<span lang="MR">संपादकीय - महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र
वार्तापत्र</span>, <span lang="MR">अंक २, जुलै २०२०)</span></span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></p></div>
</div></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-56937903675137172832020-12-07T23:19:00.007-08:002020-12-07T23:37:55.594-08:00नुसती हिरवाईची टक्केवारी; वन्यजीवनाचे चित्र धूसर<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">इंडिया स्टेट ऑफ फॉरेस्ट
रिपोर्ट २०१९ अर्थात भारतातील वनांच्या स्थितीचा आढावा घेणारा द्वैवार्षिक अहवाल
केंद्रीय वन</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">पर्यावरण व हवामान बदल मंत्रालयाने गेल्या वर्षअखेरीस प्रकाशित केला.
त्यानुसार</span>, <span lang="MR">वर्ष २०१७ आधीच्या दोन वर्षांच्या तुलनेत
गेल्या दोन वर्षांत देशाच्या वनाच्छादनात ०.५६ टक्के व वृक्षाच्छादनात ०.६५ टक्के
वाढ झाली आहे.</span> <span lang="MR">ही आकडेवारी पाहून देशातील वनांबाबत
सकारात्मक स्थिती असल्याचे चित्र निर्माण झाले असले</span>; <span lang="MR">तरी
ते खरे नाही.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">पहिली बाब म्हणजे २०११
पासून प्रकाशित झालेल्या आकडेवारीच्या तुलनेत टक्केवारीतील ही ताजी वाढ विशेष दखल
घ्यावी अशी नाही.</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;"> <span lang="MR">दुसरी बाब अशी की या अहवालासाठी वनाच्छादनाचे
मोजमाप करताना लक्षात घेतलेली</span> ‘<span lang="MR">वनाच्छादना</span>’<span lang="MR">ची संकल्पना मुळात त्रोटक आहे. अहवालानुसार</span>, <span lang="MR">एक
हेक्टर किंवा त्याहून अधिक जमिनीवर असलेल्या झाडांच्या फांद्यापानांचा पसारा हा
त्या जमिनीचे किमान १० टक्के क्षेत्र व्यापत असेल तर त्याला</span> ‘<span lang="MR">वन</span>’ <span lang="MR">असे म्हणून त्याची गणना वनाच्छादनात केली
आहे. मात्र</span>, <span lang="MR">यामध्ये झाडांच्या कोणत्या प्रजाति</span>, <span lang="MR">जाति आहेत हे लक्षात घेतलेले नाही. म्हणजे एखादी आमराई किंवा सुरूचे बन
किंवा ऑस्ट्रेलिअन अकेशिआच्या लागवडीखालील क्षेत्रांचाही वनाच्छादनात समावेश केला
आहेत. वनाच्छादनाला जमिनीच्या मालकीचा निकष नाही.<br />
एक हेक्टरहून कमी क्षेत्रावर आणि वन विभागाच्या अखत्यारित नसलेल्या जमिनीवर
असलेल्या वृक्षांचा समावेश</span> ‘<span lang="MR">वृक्षाच्छादना</span>’<span lang="MR">त केला आहे. या खेरीज</span>, <span lang="MR">वन विभागाच्या अखत्यारित
नसलेल्या जमिनीवरील विखुरलेल्या वृक्षांचा समावेश</span> ‘<span lang="MR">वनाबाहेरील
वृक्ष</span>’ <span lang="MR">या प्रकारात केला आहे. या प्रकाराला
क्षेत्रफळाची मर्यादा नाही. इथे वृक्षांचा परीघ जो मोजणाऱ्याच्या छातीच्या
उंचीवरील - म्हणजे जमिनीच्या वर अंदाजे चार किंवा साडेचार फूट - खोडाचा परीघ धरला
जातो</span>, <span lang="MR">त्याची किमान मर्यादा पाच सेंटिमीटर धरली आहे.
म्हणजे</span>, <span lang="MR">लहानसहान झाडेही त्यामध्ये मोजली आहेत.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span lang="MR" style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">या सर्व निकषांचा एकत्रित
परिणाम म्हणून टक्केवारीत देशात हिरव्या आच्छादनाची व्याप्ती वाढलेली दिसते. मात्र</span><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">, <span lang="MR">प्रत्यक्षात
या वनांची आणि त्यातील वन्यजीवनाची स्थिती कशी आहे</span>, <span lang="MR">याची
सुतराम कल्पना या अहवालातून येत नाही.<br />
या अहवालात वनाच्छादनाच्या मोजमापापुरते ज्याला</span> ‘<span lang="MR">वन</span>’ <span lang="MR">म्हटले आहे</span>, <span lang="MR">ते पर्यावरणशास्त्रातील</span> ‘<span lang="MR">वन</span>’ <span lang="MR">ही संकल्पना प्रत्यक्षात आणण्यासाठी पुरेसे
नाही. वनात वनस्पतींच्या कोणत्या प्रजाति</span>, <span lang="MR">जाति आहेत</span>, <span lang="MR">एकमेकांच्या तुलनेत त्यांचे प्रमाण किती आहे</span>, <span lang="MR">कोणकोणत्या
वयाची झाडे किती प्रमाणात आहेत अशा विविध बाबी पर्यावरणाशास्त्रात महत्त्वाच्या
ठरतात. या बाबींवर वनातील जैवविविधता</span>, <span lang="MR">वनाची उत्पादकता</span>, <span lang="MR">त्यापासून साधनसंपत्ती अशा वस्तूरूपात व शुद्ध हवा</span>, <span lang="MR">पाणी इत्यादी पर्यावरणीय सेवांच्या रूपाने मिळणारे इतर फायदे अवलंबून
असतात. नैसर्गिक वन ही समतोल परिसंस्था असते.<br />
त्या उलट</span>, <span lang="MR">एकाच जातिची झाडे असलेली लागवड केवळ त्या
जातिवर अवलंबून मर्यादित जैवविविधतेला आसरा देते. त्याचे पर्यावरणीय मूल्यही
नैसर्गिक वनापेक्षा कमी असते.</span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0in; text-align: justify;"><span style="font-family: Kokila, sans-serif; font-size: 14pt; line-height: 115%;">‘<span lang="MR">कन्वेन्शन
ऑन बायोलॉजिकल डायवर्सिटी</span>’ <span lang="MR">अर्थात जैवविविधता विषयक
आंतरराष्ट्रीय कराराने वनाच्या औपचारिक व्याख्येबरोबर</span> ‘<span lang="MR">वन</span>’ <span lang="MR">या परिसंस्थेचे</span>, <span lang="MR">त्यातील वन्यजीवांच्या
विविधतेचे पर्यावरणशास्त्रीय महत्त्व अधोरेखित करणाऱ्या</span>, <span lang="MR">जगभरातील विविध मानवी समूहांच्या वनाकडे पाहण्याच्या दृष्टीकोनांचा समावेश
असलेल्या इतर व्याख्यांचीही दखल घेतली आहे. भारत या करारात सहभागी असला तरी त्याचे
प्रतिबिंब देशातील वनांच्या स्थितीबाबत अहवालात दिसून येत नाही<br />
एरवी</span>, <span lang="MR">देशातील वनांची स्थिती सुधारत असल्याचे दाखवणारे
या अहवालाने आपल्यासमोर ठेवलेले चित्र खरे असते तर</span>; <span lang="MR">या
बातमीपत्राला मजकुराची – विशेषतः माणूस आणि वन्यजीव यांच्यातील संघर्षविषयक
बातम्यांची नक्कीच वानवा भासली असती</span>!<o:p></o:p></span></p>
<b><div style="text-align: right;"><b><span style="background: white; color: #333333; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 14.0pt; line-height: 107%; mso-ansi-language: EN-US; mso-bidi-language: MR; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: EN-US;">(<span lang="MR">संपादकीय - महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र</span>, <span lang="MR">अंक १</span>, <span lang="MR">एप्रिल २०२०)</span></span></b></div></b>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-1522054488208915272020-12-07T22:57:00.007-08:002020-12-08T00:16:08.329-08:00महाराष्ट्र संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र अंक दुसरा, जुलै २०२०<p class="MsoNormal" style="text-align: left;"></p><div style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">अनुक्रमणिका<br /></span></b><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">या नव्या बातमीपत्राविषयी</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">संपादकीय<br /></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">पालथ्या घड्यावर... </span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">संरक्षित क्षेत्रातील बातम्या<br /></span></b><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">गौताळा औट्रमघाट अभयारण्य</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">गौताळा औट्रमघाट अभयारण्यात यंदा फक्त ट्रॅप कॅमेरे
वापरून प्राणिगणना<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">टिपेश्वर अभयारण्य</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">टाळेबंदीच्या काळात टिपेश्वर अभयारण्यात शिकार<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्पासाठी पर्यावरणीय
संवेदनशील क्षेत्राची अधिसूचना जारी<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्पालगतचे बंदर कोळसा
क्षेत्र रद्द<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्पातील वाघाच्या शिकारीचे
जुने प्रकरण उघड<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्पातील वाघीण व बछड्यांची
विष घालून हत्या</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">; </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">प्रकल्पाधिकाऱ्यांवर टीकेची झोड<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्पातून पकडलेल्या वाघाचा
बचाव केंद्रात मृत्यू<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्पात ११५ वाघ व १५१ बिबटे<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">नवेगाव नागझिरा व्याघ्र प्रकल्प</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">नवेगाव नागझिरा व्याघ्र प्रकल्पातील एन-१ वाघीण जेरबंद<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">नांदुरमधमेश्वर अभयारण्य</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">नांदुरमधमेश्वर अभयारण्याचा</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">‘रामसर’</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">दर्जा टिकविण्याचे आव्हान<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">नांदुरमधमेश्वर अभयारण्यातील नदीपात्रात मृत मासे<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">बोर व्याघ्र प्रकल्प</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">बोर व्याघ्र प्रकल्पात तपकिरी रंगाचे अस्वल<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पात कॅमेरा ट्रॅपमुळे
शिकाऱ्यांना पकडण्यात वन विभागाला यश<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पात टाळेबंदीत वन्यप्राण्यांचा
मुक्त संचार</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">; </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">हरणांचा मृत्यू<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पात एका रात्रीत १७ हजारांहून
अधिक प्राण्यांचे दर्शन<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">टाळेबंदीत ४० वनाधिकारी</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">,
</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">कर्मचाऱ्यांचे मेळघाट व्याघ्र
प्रकल्पात सहभोजन</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">!<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प प्रशासनाच्या टाळेबंदीतील
उपाययोजना इतरांसाठी मार्गदर्शक<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पात महाशीर माशाचे उत्पादन<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पात पांढरे अस्वल<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्पातील वाघाचा मध्य प्रदेशाच्या
हद्दीत मृत्यू</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">; </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">घटनास्थळी लागलेल्या आगीमुळे प्रकरणाला गंभीर वळण<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">यावल अभयारण्य</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">यावल अभयारण्यात शिकाऱ्यांचा वनकर्मचाऱ्यांवर गोळीबार<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">लोणार अभयारण्य</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">लोणार अभयारण्यातील सरोवराच्या पाण्याला लाल रंग</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">; </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">कारणमीमांसेसाठी पाण्याची तपासणी<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्प</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पात शिकाऱ्यांना वन
विभागाच्या कुत्र्याची दहशत<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्प</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">/<b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR">राधानगरी अभयारण्य</span></b>
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">सह्याद्रीच्या संवेदनशील क्षेत्रातून गावे न वगळण्याची
सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पाधिकाऱ्यांची विनंती<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानातील बेकायदा वृक्षतोड व
अतिक्रमणावर कारवाई<br /></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानाच्या येऊर</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">, </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">तुंगारेश्वरवर भागांवर ड्रोनची नजर<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">ज्ञानगंगा</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;"> <b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR">अभयारण्य</span></b>
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">‘टी१सी१’</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">वाघ ज्ञानगंगा अभयारण्यात स्थिरावला<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">राज्यस्तरीय बातम्या<br /></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">राज्यात आंतरजिल्हा प्रवासावर बंदी असताना वन्यजीव
पर्यटनाला सुरुवात </span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">कोकणातील तिल्लारीच्या जंगलाला</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> ‘</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">संवर्धन राखीव क्षेत्रा</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">’</span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">चा दर्जा</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">दहा दिवसांत महाराष्ट्रात पाच वाघांचा मृत्यू</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">समृद्धी द्रुतगती महामार्गावर वन्यप्राण्यांच्या
सुरक्षेसाठी काही उपाययोजनांनाच मान्यता</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">दुर्मीळ सागरी प्राण्यांच्या संरक्षणासाठी नुकसानभरपाई
योजना</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">काळविटांच्या अधिवासाचा ऱ्हास</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">अस्वलाच्या हल्ल्याच्या दोन घटनांमध्ये एक ठार</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">, </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">दोन</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">जखमी</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">चंद्रपूर शहरात अस्वलाची भटकंती</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मालेगावात गिधाड दिसले</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">साप व कासवाची तस्करी करणाऱ्यांना दोन पोलिसांची</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">साथ</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">चंद्रपूर जिल्ह्यातील वाघांच्या स्थलांतराबाबत चर्चा</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">; </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">स्थानिक वनाधिकारी अनभिज्ञ</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">कोविड-१९ च्या पार्श्वभूमीवर टाळेबंदीमुळे बुद्ध
पौर्णिमेची लोकसहभागातून प्राणिगणना यंदा रद्द</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">माणूस-बिबट्यासंबंधी वृत्त<br /></span></b><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">अमरावती जिल्हा</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">जखमी बिबट्याला पकडण्यात यश</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">; </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">सहा आरोपींना अटक<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">गेल्या तीन महिन्यांतील काही घटना</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;"> <br /><o:p></o:p></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">औरंगाबाद जिल्हा</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">बिबट्याच्या संशयास्पद मृत्यू प्रकरणी केंद्रीय
पर्यावरण मंत्रालयासह वन विभागाला उच्च न्यायालयाची नोटीस<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">चंद्रपूर जिल्हा</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">बिबट्या मृत्यू प्रकरणी १९ जणांना अटक<br /></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">राष्ट्रीय बातम्या<br /></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">प्राणिसंग्रहालये व संरक्षित क्षेत्रे आर्थिक अडचणीत</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">पर्यावरण संरक्षणाचे निकष डावलून विकास प्रकल्पांना</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">मंजुरी</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">टाळेबंदीत भारतात शिकारीच्या प्रकरणांत दुप्पट वाढ</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;"> <br /><o:p></o:p></span></b><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">व्याघ्र प्रकल्पांसह इतर संस्थांना सावधानतेचा इशारा</span><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">
<br /><o:p></o:p></span></b><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">वाचकपत्रे</span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><b style="mso-ansi-font-weight: normal;"><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%;">दृष्टीकोन </span></b><span style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-weight: bold;">
<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-font-weight: bold;">गोड्या पाण्यातील कासवाचे संवर्धन<br /></span><b><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">महाराष्ट्र संरक्षित
क्षेत्र वार्तापत्र<br /></span></b><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">खंड १</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">, <span lang="MR">अंक २</span>,
<span lang="MR">जुलै २०२० (क्र. २)<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">संपादकः रेश्मा जठार<br /></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">साहाय्यक संपादकः पंकज
सेखसरीया<br /></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">साहाय्यकः राधिका अघोर<br /></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">शीर्षक व इतर रेखाचित्रेः</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> Ashvini Menon
Visual Design Studio (AMVDS)<br /><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">प्रकाशकः कल्पवृक्ष<br /></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">संपादकीय पत्ताः</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> C/o <span lang="MR">कल्पवृक्ष</span>, <span lang="MR">अपार्टमेंट ५</span>, <span lang="MR">श्री
दत्त कृपा</span>, <span lang="MR">९०८</span>, <span lang="MR">जिमखाना</span>, <span lang="MR">पुणे ४११००४</span>, <span lang="MR">महाराष्ट्र</span>, <span lang="MR">भारत.<br /></span><o:p></o:p></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">दूरभाष</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">/<span lang="MR">फॅक्सः
०२० २५६५४२३९<br /></span><o:p></o:p></span><b><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ई मेलः</span></b><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">marathipaupdate@gmail.com<br /><o:p></o:p></span><b><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">संकेतस्थळः</span></b><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> http://kalpavriksh.org<br /><o:p></o:p></span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">***<br /></span><span lang="MR" style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">टीपः</span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ‘<span lang="MR">महाराष्ट्र
संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा</span>’<span lang="MR">त प्रकाशित बातम्या या त्या
त्या बातमीखाली दिलेल्या मूळ प्रकाशनातील बातम्यांवर संपादकीय सोपस्कार करून
प्रकाशित केलेल्या आहेत.<br /></span><o:p></o:p></span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">***<br /></span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">‘<span lang="MR">महाराष्ट्र
संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्रा</span>’<span lang="MR">च्या प्रकाशनासाठी अर्थसाहाय्य<br /></span></span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><b><span lang="MR">दुलीप मथ्थाई नेचर कॉन्झर्वेशन ट्रस्ट<br /></span></b></span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">c/o <span lang="MR">फाऊण्डेशन
फॉर इकॉलॉजिक सेक्युरिटी</span> http://fes.org.in/<br /></span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span lang="MR">आणि<br /></span></span><span style="color: black; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; line-height: 115%; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><b><span lang="MR">अनेक हितचिंतकांच्या वैयक्तिक देणग्या<br /></span></b></span><span style="color: #222222; font-family: "Kokila",sans-serif; font-size: 13.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">***</span><br /></div>
<p></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-25405885481135563862020-04-08T22:49:00.003-07:002020-12-07T23:01:13.979-08:00संरक्षित क्षेत्र वार्तापत्र, एप्रिल २०२०<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div>
वाचक हो, नमस्कार!</div>
<div>
<br /></div>
<div>
इथे प्रकाशित "भरपूर बातम्या... अरे बापरे!" (पूर्वार्ध २० मे २०१९ आणि उत्तरार्ध २६ मार्च २०२० रोजी) या पोस्टच्या अनुषंगाने ही नवी माहिती.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
'कल्पवृक्ष' संस्थेच्या पुढाकाराने सुरू होत असलेल्या महाराष्ट्रातील वन्यजीव संरक्षणविषयक घडामोडींच्या त्रैमासिकाचा पहिला अंक प्रकाशित झाला आहे.</div>
<div>
<br /></div>
<div>
कोविड १९ च्या साथीमुळे हा पहिला अंक तूर्तास केवळ सॉफ्ट कॉपी स्वरुपात प्रकाशित केला आहे. अंकाची अनुक्रमणिका इथे देत आहे. </div>
<div>
संपूर्ण अंक वाचण्याची इच्छा असल्यास तुमचा ईमेल पत्ता खाली कॉमेंटमध्ये द्यावा. अंक विनामूल्य मिळेल.</div>
<div>
<div>
धन्यवाद</div>
<div>
<br /></div>
<div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: left;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4hiOmZLm2c9piWg4E7i00vA2Zie6S01LHQWJvw8a5OJ-lIJFq6BYnnex9iptxEhzS4_Aghuwm0L1EiZHAszS6Tx121mWWRgY54Hfm-Dt-zHjg_6xVPzjJNIYGMNGfOPDx7Z8jmN_Qifo/s1600/MarathiPAUmasthead_7April2020_3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="505" data-original-width="1600" height="125" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg4hiOmZLm2c9piWg4E7i00vA2Zie6S01LHQWJvw8a5OJ-lIJFq6BYnnex9iptxEhzS4_Aghuwm0L1EiZHAszS6Tx121mWWRgY54Hfm-Dt-zHjg_6xVPzjJNIYGMNGfOPDx7Z8jmN_Qifo/s400/MarathiPAUmasthead_7April2020_3.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: inherit;"></span><br />
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="color: #222222;"><br /></span></b></span>
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="color: #222222;">संरक्षित
क्षेत्राचे वार्तापत्र</span></b><b><span style="color: #222222;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: left;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">खंड १,
अंक १, एप्रिल २०२० (क्र. १)</span></div>
<div class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: left;">
<span style="color: #222222; font-family: inherit;">प्रकाशकः
कल्पवृक्ष</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div style="text-align: left;">
<b>अनुक्रमणिका</b></div>
</div>
<div>
<span style="font-family: inherit;"><br /></span></div>
<div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .5pt; margin-left: 9.0pt; margin-right: 0in; margin-top: .5pt; text-indent: -9.0pt;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">या नव्या बातमीपत्राविषयी..</span></span><span lang="MR" style="font-family: inherit; line-height: 115%; text-indent: -9pt;">.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .5pt; margin-left: 9.0pt; margin-right: 0in; margin-top: .5pt; text-indent: -9.0pt;">
<span lang="MR" style="font-family: inherit; line-height: 115%; text-indent: -9pt;"> <b> </b></span><span lang="MR" style="font-family: inherit; line-height: 115%; text-indent: -9pt;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">संपादकीय</span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: left;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%; text-align: center;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: 0.0001pt; text-align: left;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%; text-align: center;">नुसती हिरवाईची
टक्केवारी</span><b style="text-align: center;"><span style="line-height: 115%;">;</span></b><span lang="MR" style="line-height: 115%; text-align: center;"> वन्यजीवनाचे चित्र धूसर </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;">संरक्षित
क्षेत्रातील बातम्या</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">चांदोली राष्ट्रीय उद्यान</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">पवनचक्क्यांच्या खांबांवर कॅमेरे
लावून जंगलावर नजर</span><b><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">टिपेश्वर अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">प्रभावी
व्यवस्थापन क्रमवारीत टिपेश्वर सहाव्या स्थानी</span><b><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">हद्दवाढ
विचाराधीन</span><b><span style="line-height: 115%;">;</span></b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> लगतच्या गावांमध्ये वाघाची भीती</span><b><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">टिपेश्वर अभयारण्य</span></u><b><u><span style="line-height: 115%;">/</span></u></b><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">ज्ञानगंगा अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> <o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">पाच महिन्यांत वाघाचा टिपेश्वर ते
ज्ञानगंगा प्रवास</span><b><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0in 0in 0.0001pt 0.25in; text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin: 0in 0in 0.0001pt 0.25in; text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">अतिक्रमणाबाबत
हमीपत्राच्या अटीला विरोध</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin: 0in 0in 0.0001pt 0.25in; text-align: left; text-indent: -0.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">ताडोबातून गोरेवाड्यात नेलेला
बछडा आजारी</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प</span></u><u><span style="line-height: 115%;">/<span lang="MR">उमरेड कऱ्हांडला अभयारण्य</span></span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">ताडोबातील वाघ ८० किलोमीटरचा प्रवास करून उमरेड</span><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"> </span><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">कऱ्हांडला अभयारण्यात</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="HI" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="HI" style="line-height: 115%;">तुंगारेश्वर</span></u><u><span lang="HI" style="line-height: 115%;">
</span></u><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">वन्यजीव </span></u><u><span lang="HI" style="line-height: 115%;">अभयारण्य</span></u><span lang="HI" style="line-height: 115%;"> </span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">अभयारण्यात वेगाने दुचाकी
चालवणाऱ्या दहा जणांना अटक</span><span style="line-height: 115%;">;<span lang="MR"> दोघांचा शोध सुरू</span></span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">मुंबईनजीकच्या जंगलांना हवामान बदलापेक्षा
मानवनिर्मित वणव्यांचा धोका जास्त</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">नवेगाव नागझिरा व्याघ्र प्रकल्प</span></u><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span><b><span style="line-height: 115%;"> </span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">कोका
अभयारण्यातून रात्रीची वाहतूक बंद</span><b><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">अपुऱ्या लिंगगुणोत्तरामुळे नवेगाव नागझिऱ्यात
वाघांच्या संख्यावाढीला मर्यादा</span><u><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">नांदुरमधमेश्वर वन्यजीव अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">नां</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;">दु</span><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">रम</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;">ध</span><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">मेश्वर</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> राज्यातील पहिले </span><span lang="HI" style="line-height: 115%;">‘</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;">रामसर</span><span lang="HI" style="line-height: 115%;">’</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> स्थळ</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">वर्धापनदिनी पक्षीगणनेत
१७,६०७ पक्ष्यांची नोंद</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin: 0in; mso-add-space: auto;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="HI" style="line-height: 115%;">‘</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;">रामसर</span><span lang="HI" style="line-height: 115%;">’</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> दर्जामुळे वन विभागाची जबाबदारी वाढली</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">पेंच व्याघ्र प्रकल्प</span></u><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">चौकशीचा ससेमिरा चुकवण्यासाठी सीमेपलीकडे
टाकला वाघिणीचा मृतदेह</span><b><u><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></u></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">बोर व्याघ्र प्रकल्प</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">वन कर्मचारी व स्थानिक ग्रामस्थांचा अभ्यासदौरा</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span><b><span style="line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">सागाच्या दीडदोनशे
वृक्षांची बेकायदा तोड</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="line-height: 115%;">‘</span><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">मालूर
फॉरेस्ट</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;">’</span><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"> ग्रामस्थांचा
पुनर्वसनाला नकार</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">राधानगरी (दाजीपूर) अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span><b><span style="line-height: 115%;"> </span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">दाजीपूरच्या जंगलात वाघाटीचे दर्शन</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">लोणार अभयारण्य</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraph" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">लोणार विवरावर रोहित पक्ष्याचे दर्शन</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;">‘‘</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;">मेट्रो कारशेड</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;">’</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;">साठी आरे हाच पर्याय योग्य</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;">’</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">आरे वसाहतीत आंतरराष्ट्रीय
दर्जाचे मत्स्यालय</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">येऊर हिल्स परिसरात रात्री
क्रिकेट सामन्यांवर बंदी</span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;">राज्यव्यापी बातम्या</span></b><span style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">जनुकीय चाचणीसाठी महाराष्ट्राचा
वन विभाग स्वतःची प्रयोगशाळा उभारणार </span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">११ वर्षांत चार लाख हेक्टर
जंगल भस्मसात </span><span lang="EN-IN" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">वन्य पशुंसाठी पाळीव
पशुंचे डॉक्टर</span><span style="line-height: 115%;">; <span lang="MR">वन विभाग टीकेचा </span><span lang="MR">धनी </span></span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">नव्या सर्वेक्षणात ६४
टक्के पाणथळी वगळल्या</span><span style="line-height: 115%;">;<span lang="MR"> सुधारीत नियमावलीचा परिणाम </span></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">वन्यजीव गुन्ह्यांच्या
क्रमवारीत महाराष्ट्र दुसरा </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">पश्चिम घाटात सापडलेल्या बेगोनियाच्या नव्या
जातिला डॉ. मधुकर बाचूळकर यांचे नाव </span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">माणूस-बिबट्या संघर्ष</span></u><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span><span style="line-height: 115%;"> <span lang="MR">
</span><b><u><o:p></o:p></u></b></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;">अहमदनगर जिल्ह्यात
माणूस-बिबट्या संघर्ष तीव्र</span><span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;"> </span><span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;"> </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">प्रवरा नदीकाठी शेतात
बिबट्याचे बछडे </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">सोयगाव शिवारात वासरू
मारले </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="text-indent: -0.25in;">बिबट्याच्या हल्ल्यात शेळी
ठार </span><span style="text-indent: -0.25in;"> </span><span style="text-indent: -0.25in;"> </span><span style="text-indent: -0.25in;"> </span><span style="text-indent: -0.25in;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">पंधरवड्यात बिबट्याचे सात
बछडे आढळले </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">बारामती व शिरूर
तालुक्यांत एकेक बिबट्या जेरबंद </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">कुक्कुटपालन केंद्रात बिबट्याचा
हल्ला </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">स्नानगृहात अडकलेल्या
बिबट्याची सुटका </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></u></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><u><span lang="MR" style="line-height: 115%;">अनुसूचित वन्यजीवांविषयी बातम्या</span></u><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span><b><span style="line-height: 115%;"> <u><o:p></o:p></u></span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">जगभरात खवले मांजरांची
संख्या घटली</span><span style="line-height: 115%;">;<span lang="MR"> भारतात तस्करीचे मोठे प्रमाण </span></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">वाघापेक्षाही खवले मांजराच्या तस्करीचे प्रमाण
जास्त</span><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"> </span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span style="text-indent: -0.25in;">भरवस्तीत खवले मांजर</span><span style="text-indent: -0.25in;"> </span><span style="text-indent: -0.25in;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">खवले मांजर तस्करीप्रकरणी
दोनदा जामीन नाकारला </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">चंद्रपूर जिल्ह्यात नदी
हुदळ्याचे छायाचित्र काढण्यात यश </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">गव्यामुळे पिकांचे नुकसान </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">चार वन्यजीव तस्करांना अटक</span><span style="line-height: 115%;">;<span lang="MR"> आरोपीकडून
घोरपडींसह इतर वन्यप्राणीही जप्त </span></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;">खाणकामामुळे वाघांच्या
संचारमार्गात अडथळा</span><span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;"> </span><span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;"> </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 115%;">वाघाच्या
शस्त्रक्रियेवेळी वन्यजीव कायद्याचे उल्लंघन</span><span style="line-height: 115%;">;<span lang="MR"> शस्त्रक्रियाही अयशस्वी </span></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;">वाघाच्या
हल्ल्यात तीन जखमी </span><span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;"> </span><span style="font-family: inherit; text-indent: -0.25in;"> </span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">ब्रह्मपुरीत
वाघाची शिकार </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR" style="line-height: 115%;"><span style="font-family: inherit;">बिबटे
व अस्वलांची शिकार </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: .5pt;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: 115%; margin-bottom: .5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: .5pt;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR" style="line-height: 115%;">राष्ट्रीय बातम्या</span></b><b><span style="line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></b></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="AR-SA" style="line-height: 115%;">मुंगुसांच्या केसांचे ५३ हजारहून अधिक कुंचले
महाराष्ट्रासह इतर राज्यांतून जप्त</span><span lang="MR" style="line-height: 115%;"> </span></span></div>
<div class="MsoListParagraphCxSpLast" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; margin-left: .25in; margin-right: 0in; margin-top: 0in; mso-add-space: auto; text-indent: -.25in;">
<span lang="MR"><span style="font-family: inherit;">भारतात दरवर्षी ७८ हजार
घुबडांची हत्या </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR"><br /></span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR">श्रद्धांजली</span></b><span lang="MR"> </span><b><span lang="MR"> </span></b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR">आमची
पारुबाई </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: .5pt;">
<b><span lang="MR"><span style="font-family: inherit;"><br /></span></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: .5pt;">
<b><span lang="MR"><span style="font-family: inherit;">दृष्टीकोन </span></span></b></div>
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR" style="line-height: 107%;">लोकांची जैवविविधता
नोंदवही वास्तव व अनुभव</span></span><br />
<div>
***</div>
</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-87767960264900590222020-03-26T01:11:00.000-07:002020-04-02T22:20:44.767-07:00भरपूर बातम्या... अरे बापरे! उत्तरार्ध<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="text-align: justify;">भरपूर बातम्या... अरे बापरे! या पोस्टनंतर सहकारी आणि मित्रमैत्रिणींशी झालेल्या चर्चेचे फलित म्हणून महाराष्ट्रातील संरक्षित क्षेत्रातील बातम्यांचे त्रैमासिक प्रकाशित करण्याचे ठरले. Protected Area Update प्रकाशित करणाऱ्या कल्पवृक्ष या संस्थेच्या पुढाकाराने हे त्रैमासिकही प्रकाशित केले जाणार आहे.</span><br />
<div style="text-align: justify;">
या नव्या बातमीपत्राविषयी..<span style="font-style: italic;">.</span></div>
<span style="font-family: inherit;"><br /></span>
<span style="font-family: inherit;"><span style="text-align: justify;">‘</span><b style="text-align: justify;"><span lang="MR">संरक्षित</span></b><b style="text-align: justify;"><span lang="MR"> </span></b><b style="text-align: justify;"><span lang="MR">क्षेत्र</span></b><b style="text-align: justify;"><span lang="MR"> </span></b><b style="text-align: justify;"><span lang="MR">वार्तापत्र</span></b><span style="text-align: justify;">’<span lang="MR"> </span></span><span lang="MR" style="text-align: justify;">या</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">वन्यजीवविषयक</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">त्रैमासिक</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">बातमीपत्राची</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">संकल्पना</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span style="text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">पी</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">.</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">ए</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">. </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">अपडेट</span><span style="text-align: justify;">’<span lang="MR"> </span></span><span lang="MR" style="text-align: justify;">अर्थात</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span style="text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">प्रोटेक्टेड</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">एरिआ</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">अपडेट</span><span style="text-align: justify;">’<span lang="MR"> </span></span><span lang="MR" style="text-align: justify;">या</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">इंग्रजी</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">द्वैमासिक</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">बातमीपत्रावर</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">आधारलेली</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">आहे</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">. </span><span style="text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">कल्पवृक्ष</span><span style="text-align: justify;">’<span lang="MR"> </span></span><span lang="MR" style="text-align: justify;">ही</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">बिगर</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">-</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">सरकारी</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">संस्था</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">गेली</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">२५</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">वर्षे</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">सातत्याने</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span style="text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">पी</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">.</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">ए</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">. </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">अपडेट</span><span style="text-align: justify;">’<span lang="MR"> </span></span><span lang="MR" style="text-align: justify;">प्रकाशित</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">करत</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">आहे</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">. </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">हे</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">नवे</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">त्रैमासिकही</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span style="text-align: justify;">‘</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">कल्पवृक्ष</span><span style="text-align: justify;">’</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">च्या</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">पुढाकाराने</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">सुरू</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">होत</span><span lang="MR" style="text-align: justify;"> </span><span lang="MR" style="text-align: justify;">आहे</span><span lang="MR" style="text-align: justify;">.</span></span><br />
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span style="font-family: inherit;">‘<span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR">ची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">सुरुवात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">१९९४</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मध्ये</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">जे</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">एम</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">अर्थात</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">जॉइंट</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रोटेक्टेड</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">एरिया</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मॅनेजमेंट</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">नावाने</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झाली</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">त्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वर्षी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झालेल्या</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">लोकसहभागातून</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व्यवस्थापन</span>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">विषयक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">एका</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">राष्ट्रीय</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कार्यशाळेचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अनुभव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">हा</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">कल्पवृक्ष</span>’<span lang="MR">ला</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">जे</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">एम</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">सुरू</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करण्यासाठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रेरणादायी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">ठरला</span><span lang="MR">. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR">प्रोटेक्टेड</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">एरिआज्</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">म्हणजे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">१९७२</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">च्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वन्यजीव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षण</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कायद्यांतर्गत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अधिसूचित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">केलेली</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">लोकसहभागाने</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्यांच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व्यवस्थापनाबाबत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">माहिती</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">ज्यात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्यांचाही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">समावेश</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असेल</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">असा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मजकूर</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">जे</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">एम</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR">मध्ये</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असावा</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">असे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">ठरले</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">मात्र</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">मिळणाऱ्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बहुतांशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्यांचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">स्वरूप</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आणि</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वाचकांचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अभिप्राय</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">सूचना</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">लक्षात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">घेऊन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">१९९९</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पासून</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्याचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">नाव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बदलून</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">प्रोटेक्टेड</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">एरिआ</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">असे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काहीसे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व्यापक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करण्यात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आले</span><span lang="MR">.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">म्हणजे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वन्यजीव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अभयारण्ये</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">राष्ट्रीय</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">उद्याने</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">व्याघ्र</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकल्प</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">हत्ती</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकल्प</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">राखीव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जंगल</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">इत्यादी</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">भारतीय</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">उपखंडातील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संबधित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">घटना</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जसे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">की</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">निर्मिती</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">किंवा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पुनर्रचना</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">त्यांच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षण</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">संवर्धनात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">येणाऱ्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अडीअडचणी</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">आव्हाने</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांवर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बरेवाईट</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">परिणाम</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करू</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">शकतील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">धोरणात्मक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">निर्णय</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">वन्यजीवविषयक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अभ्यास</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">संशोधन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">याविषयी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रामुख्याने</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">इंग्रजीतील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दैनिकांत</span><span lang="MR"> (</span><span lang="MR">अलीकडे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मुख्यतः</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्यांच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संकेतस्थळांवर</span><span lang="MR">) </span><span lang="MR">प्रकाशित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झालेल्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">निवडक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्यांचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संकलन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्यांवर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संपादनाचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">सोपस्कार</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करून</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रत्येक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मूळ</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकाशनाचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">स्रोत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">देऊन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्या</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR">मध्ये</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दिल्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जातात</span><span lang="MR">.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR">वन्यजीवविषयक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अभ्यासक</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">संशोधक</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">शिक्षक</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">विद्यार्थी</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">वनाधिकारी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कर्मचारी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आणि</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पर्यावरण</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आदिवासी</span><span lang="MR">-</span><span lang="MR">हित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">विषयक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काम</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करणाऱ्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">स्वयंसेवी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संस्थांचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कार्यकर्ते</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">यांचा</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR">च्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वाचकवर्गात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">समावेश</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span style="font-family: inherit;">‘<span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">इंग्रजी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">भाषेत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असल्यामुळे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्याला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मर्यादा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहेत</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">परिसरात</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">जवळपास</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">राहणारे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बहुसंख्य</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">लोक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">हे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रादेशिक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">भाषक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहेत</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांमध्ये</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दररोज</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">फिरून</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काम</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करणारा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">विभागाचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बहुसंख्य</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कर्मचारी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वर्ग</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">हा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रादेशिक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">भाषक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">आजच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">सामाजिक</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">आर्थिक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पार्श्वभूमीवर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">महत्त्व</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">त्यांच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">समोरील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आव्हाने</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">थेट</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जवळून</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संबंधित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असलेल्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">लोकांपर्यंत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पोहोचवण्यासाठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रादेशिक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">भाषांना</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पर्याय</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">नाही</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जाणिवेतून</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">महाराष्ट्रातील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संबंधित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्यांचे</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR">सारखे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्र</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मराठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">भाषेत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकाशित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करण्याचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">ठरले</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">मराठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वृत्तपत्रांमध्ये</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकाशित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झालेल्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">महाराष्ट्रातील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संबंधित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">इंग्रजी</span><span lang="MR"> </span>‘<span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR">मधील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">महाराष्ट्राशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संबंधित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">निवडक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संकलन</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">संपादन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करून</span><span lang="MR"> </span>‘<b><span lang="MR">संरक्षित</span></b><b><span lang="MR"> </span></b><b><span lang="MR">क्षेत्र</span></b><b><span lang="MR"> </span></b><b><span lang="MR">वार्तापत्र</span></b>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्रैमासिकात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दिल्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जाणार</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहेत</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">प्रत्येक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीबरोबर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तिच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मूळ</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकाशनाचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">स्रोत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्यात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दिला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जाणार</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span style="font-family: inherit;">‘<span lang="MR">पी</span><span lang="MR">.</span><span lang="MR">ए</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">अपडेट</span>’<span lang="MR"> </span><span lang="MR">आणि</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रस्तुत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">मराठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्र</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">ही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दोन्ही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">परिपूर्ण</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">नाहीत</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">याची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आम्हाला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जाणीव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">खेरीज</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">एकदा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकाशित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झालेल्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पुन्हा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">देण्याचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रयोजन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काय</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">असा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रश्न</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तुम्हाला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पडणेही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अपेक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्रांचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">हेतू</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">की</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वन्यजीवांसाठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रातील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">घडामोडींविषयी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातम्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">एकत्र</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पाहण्याचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पर्याय</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">उपलब्ध</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असावा</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">तसेच</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">इंग्रजीतील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्र</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जवळपास</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दोन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दशके</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">सातत्याने</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकाशित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">होत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असल्यामुळे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काळात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">इंग्रजी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वृत्तपत्रांमध्ये</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांविषयीचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वृत्तांकन</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कसे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">होते</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">त्यात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">काही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बदल</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झाले</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">का</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">याचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">दस्तावेजीकरण</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आपोआपच</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्राच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">रुपाने</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">उपलब्ध</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झाले</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">तसे</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">मराठीतील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वृत्तांकनाचेही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व्हावे</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">अशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अपेक्षा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">मुख्य</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">म्हणजे</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">ही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">सुरुवात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहे</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">वन्यजीव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षणाबाबत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अशी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्रे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जास्तीत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">जास्त</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रादेशिक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">भाषांमध्ये</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रकाशित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">झाली</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">हवी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आहेतच</span><span lang="MR">.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: justify; text-indent: .5in;">
<span style="font-family: inherit;"><span lang="MR">तेव्हा</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">तुमच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संपर्कातील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">विद्यार्थी</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">शिक्षक</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">वार्ताहर</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">पर्यावरण</span><span lang="MR">-</span><span lang="MR">वन्यजीव</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रेमी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">विषयात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">रुची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असणारे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">इतर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वाचक</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">कार्यकर्ते</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">यांच्यापर्यंत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">हे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्र</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पोहोचावे</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">असे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तुम्हाला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वाटत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असेल</span>;<span lang="MR"> </span><span lang="MR">तर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">सर्वांचे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">ईमेल</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">पत्ते</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आणि</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संपर्क</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्रमांक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आम्हाला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पाठवा</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वर्षातील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">चार</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अंक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्यांना</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पाठवण्याची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व्यवस्था</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आम्ही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करू</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">तसेच</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">तुम्ही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">स्वतः</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">शिक्षक</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">पत्रकार</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">कार्यकर्ते</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असाल</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आणि</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तुमच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कामाच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">निमित्ताने</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संरक्षित</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">क्षेत्रांच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">परिसरातील</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">विद्यार्थी</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">वाचक</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">इतर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">रहिवाशांच्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संपर्कात</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असाल</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">त्यांच्यापर्यंत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">हे</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">बातमीपत्र</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">नेण्यास</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">जनजागृतीसाठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्याचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">वापर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करण्याची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तुमची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">इच्छा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">असेल</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तर</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">त्यासाठी</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तुमची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">योजना</span><span lang="MR">, </span><span lang="MR">तुम्हाला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">लागणाऱ्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">प्रतींची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">संख्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आणि</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">अर्थातच</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तुमचा</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पत्ता</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आम्हाला</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">कळवा</span><span lang="MR">. </span><span lang="MR">त्या</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">तुमच्यापर्यंत</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">पोहोचविण्याची</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">व्यवस्था</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">आम्ही</span><span lang="MR"> </span><span lang="MR">करू</span><span lang="MR">.</span><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR">अधिक</span></b><b><span lang="MR"> </span></b><b><span lang="MR">माहितीसाठीः</span></b><o:p></o:p></span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="background: white; line-height: normal; margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0in; text-align: center;">
<span style="font-family: inherit;"><b><span lang="MR">संरक्षित</span></b><b><span lang="MR"> </span></b><b><span lang="MR">क्षेत्र</span></b><b><span lang="MR">
</span></b><b><span lang="MR">वार्तापत्र</span></b><span lang="MR">,</span><span lang="MR"> </span><span style="color: #222222;">C/o<span lang="MR"> </span></span><span lang="MR" style="color: #222222;">कल्पवृक्ष</span><span lang="MR" style="color: #222222;">, </span><span lang="MR" style="color: #222222;">अपार्टमेंट</span><span lang="MR" style="color: #222222;">
</span><span lang="MR" style="color: #222222;">५</span><span lang="MR" style="color: #222222;">, </span><span lang="MR" style="color: #222222;">श्री</span><span lang="MR" style="color: #222222;"> </span><span lang="MR" style="color: #222222;">दत्त</span><span lang="MR" style="color: #222222;"> </span><span lang="MR" style="color: #222222;">कृपा</span><span lang="MR" style="color: #222222;">,
</span><span lang="MR" style="color: #222222;">९०८</span><span lang="MR" style="color: #222222;">, </span><span lang="MR" style="color: #222222;">डेक्कन</span><span lang="MR" style="color: #222222;">
</span><span lang="MR" style="color: #222222;">जिमखाना</span><span lang="MR" style="color: #222222;">, </span><span lang="MR" style="color: #222222;">पुणे</span><span lang="MR" style="color: #222222;"> </span><span lang="MR" style="color: #222222;">४११००४</span><span lang="MR" style="color: #222222;">,
</span><span lang="MR" style="color: #222222;">महाराष्ट्र</span><span lang="MR" style="color: #222222;">, </span><span lang="MR" style="color: #222222;">भारत</span><span lang="MR" style="color: #222222;">.
</span><span lang="MR" style="color: #222222;">फॅक्सः</span><span lang="MR" style="color: #222222;"> </span><span lang="MR" style="color: #222222;">०२०</span><span lang="MR" style="color: #222222;"> </span><span lang="MR" style="color: #222222;">२५६५४२३९</span><span lang="MR" style="color: #222222;">. </span><b><span lang="MR" style="color: #222222;">ई</span></b><b><span lang="MR" style="color: #222222;">-</span></b><b><span lang="MR" style="color: #222222;">मेलः</span></b></span><span style="color: #222222; font-family: "times new roman" , serif; font-size: 16pt;">marathipaupdate@gmail.com</span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-2399634731291333789.post-63785762013844981612019-06-11T23:59:00.001-07:002019-06-12T00:03:25.961-07:00Protected Area Update June 2019<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: Georgia, Times New Roman, serif; font-size: large;">Here is a content list of the latest issue. If you wish to receive the issue please leave your email address in the comments below.</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span>
</div>
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Protected Area Update</span><br />
<br />
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vol. XXV, No. 3; June 2019 (No. 139)</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;">Produced by Kalpavriksh and the Centre for Policy Studies, IIT Bombay</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">LIST OF CONTENTS</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">EDITORIAL </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">More than a line on the map</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">NEWS FROM INDIAN STATES</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">ANDAMAN & NICOBAR ISLANDS</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- WII’s dugong scholarship programme extended to North Andaman</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">ASSAM</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- DFOs under Karbi Anglong Autonomous Council cannot issue mining </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">permits: CEC</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">CHATTISGARH</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- CRPF accused of hunting in Udanti-Sitanadi TR</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">GUJARAT</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Gujarat proposes a tiger corridor in state</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Additional steps for lion conservation in Gujarat</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">HARYANA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- More than 20 wild animal road kills in four years on </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Gurugram-Faridabad road</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">HIMACHAL PRADESH</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Study in Khokhan WLS suggests Himalayan yew on the brink of extinction</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- FD & WII to study changing behaviour pattern of Asiatic black bear</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">JAMMU & KASHMIR</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- LaCONES – CCMB to initiate assisted reproduction technology project </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">for hangul conservation</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">KARNATAKA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Kuvempu University continues to violate laws in Bhadra TR</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Heavy fines for teasing animals inside Bandipur NP</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- River tern killed by drone during wildlife film shoot in Bhadra TR</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Wild animal deaths due to speeding trains on the rise in Khanapur</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- No widening of NH 4A inside Dandeli WLS: NHAI</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">KERALA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- 75 tigers in Wayanad WLS; highest in state</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Purple frog might become state frog of Kerala</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">MAHARASHTRA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- 88 ha of forest land diverted for industrial project in corridor </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">connecting Bor-Pench-Melghat TRs</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Large carnivores adapted to human dominated landscapes: Study</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Baramati wolves to be tracked with GIS collars</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- FD mulls closure of wolf collaring project in Pune forest division</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Activists demand closure of taxidermy centre at SGNP</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Hamlet in SGNP achieves waste-management at source</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Junona village says ‘no’ to TATR’s community conservancy project</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">ODISHA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- New vine snake species described after 113 years; found in Similipal BR</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Hatching reported from more than one lakh Olive ridley turtle nests</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">TAMIL NADU</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Restoration of water flow in Sigurhalla river helps wildlife in </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Mudumalai TR in summer</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">TELANGANA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Waterhole census conducted in state's PAs</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">TRIPURA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- ONGC gets clearance for drilling in Trishna WLS</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">UTTARAKHAND</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Spate of elephant attacks on vehicles in Corbett TR</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">WEST BENGAL</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- 94 tigers photographed in Sunderbans</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- GPS collars to monitor elephant movement in North Bengal</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Forest officials attacked by family of the accused in tiger poaching </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">case in Sunderbans</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Captive bred Red pandas to be released in the Singalila NP</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">NATIONAL NEWS FROM INDIA </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- CCMB scientists sequence Asiatic lion genome</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- NGT seeks report on constitution of biodiversity management committees</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">SOUTH ASIA </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">NEPAL</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Common leopard gecko confirmed as 11th gecko species in Nepal</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">IMPORTANT BIRD AREAS UPDATE </span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">NATIONAL NEWS</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- NGT seeks report on status of GIB</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">GUJARAT</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Thol and Nalsarovar completely dry</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">HARYANA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Release of captive-reared vultures postponed by six-eight months</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">MAHARASHTRA</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- 19 ha of mangroves including in Thane Creek Flamingo Sanctuary to be </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">cut for bullet train</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">NAGALAND</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Radio-tagged Amur falcon returns to India on her way back to China</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">TAMIL NADU</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Rs. 4.9 crore development works proposed in Vellode Bird Sanctuary</span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">FROM THE ARCHIVES </span></div>
<div style="text-align: left;">
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;" /></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">PERSPECTIVE </span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">The need of the hour – systematic scientific information for conservation!</span></div>
<div style="text-align: left;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: arial, helvetica, sans-serif;">---</span></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0